Efekty specjalne, skupienie i brawa – tak wyglądała niedziela w Parku Historycznym Blizna.

[FOTORELACJA]10219[/FOTORELACJA]

Punktem kulminacyjnym Pikniku Historyczno-Militarnego była inscenizacja zdobycia przez legendarny oddział AK poligonu rakietowego.

Ale ta historia ma tragiczny epilog.

Blizna to malutka wieś położona na śródleśnych łąkach pomiędzy Mielcem, Ropczycami i Dębicą. Podczas II wojny światowej, w 1943 roku Niemcy zdecydowali o przeniesieniu do Blizny doświadczalnego poligonu rakietowego. Tam prowadzone były testy rakiet dalekiego zasięgu o nazwach V1 i V2, nazywanych tajną bronią Hitlera lub bronią odwetową. Rakiety te mogły pokonać duże odległości, ale ich celność była słaba. Niemcy w czasie wojny wykorzystywać je mogli głównie do ostrzeliwania miast, przeciw ludności cywilnej.

Cel: Londyn

Pierwszy start bardziej zaawansowanej rakiety V-2 odbył się w Bliźnie jesienią 1943 roku. W sumie niemieckie wojska odpaliły z Blizny ponad 200 rakiet. Okazało się, że 80% rakiet nie dociera do celu, wyznaczonego nad Bugiem w rejonie miejscowości Sarnaki. Większość z nich wybuchała w pierwszej fazie lotu, często wręcz na stanowisku startowym. Obserwacje lotu oraz analiza szczątków rakiet pozwoliły na wyeliminowanie wad i osiągnięcie zadowalającej skuteczności. Takie było przeznaczenie ośrodka Blizna. 

Wiosną 1944 do Blizny przybył wyspecjalizowany niemiecki regiment wojsk, który przeprowadził odpalenia pocisków V-1. Raporty AK wskazują jednak, że strzelania pociskami V-1 wykonywano wcześniej, także w roku 1943. Wyszkolone w Bliźnie niemieckie jednostki brały później udział w działaniach wojennych w zachodniej Europie, m.in. w ostrzeliwaniu Londynu.

Obóz śmierci

Ośrodek rakietowy Blizna znajdował się w centrum wielkiego poligonu wojskowego, który Niemcy urządzili na obszarze prostokąta o bokach długości 25 na 20 kilometrów. W Pustkowiu Niemcy utworzyli natomiast obóz zagłady. Więźniowie pracowali przy budowie poligonu. Na skutek nieludzkiego traktowania, w wyniku głodu, chorób, mordów w obozie w Pustkowie straciło życie 15 000 osób. Z tej liczby 7 500 osób stanowili Żydzi, 5 000 radzieccy jeńcy wojenni oraz 2 500 Polaków.

Polski wywiad natychmiast zainteresował się działaniami w Bliźnie. Na miejscu działał przede wszystkim oddział Armii Krajowej pod dowództwem Aleksandra Rusina „Rusala”, mieszkańca ziemi mieleckiej. Byli to miejscowi partyzanci, współpracujący z leśnikami, doskonale znający tutejszą puszczę. Dla Niemców ich działalność była dużym problemem.

Uprzedzili Armię Czerwoną

Otwarta walkę z Niemcami o teren poligonu rakietowego Armia Krajowa rozpoczęła latem 1944 roku. Opanowanie poligonu w Bliźnie było konieczne, gdyż hitlerowcy zamierzali zniszczyć przed nadejściem Armii Czerwonej wszelkie urządzenia i obiekty związane z użyciem tej supernowoczesnej na owe czasy broni. 

W lipcu 1944 roku oddział partyzancki „Rusala” zdobył poligon rakietowy. W nocy z 25 na 26 lipca w ramach operacji „Most III” przetransportowano części rakiet na polowe lądowisko w okolice Tarnowa, skąd zostały zabrane alianckim samolotem z okupowanej Polski do Londynu. 

Partyzanci Rusina przejmując Bliznę przed Armią Czerwoną umożliwili wojskom alianckim poznanie tajnej broni Hitlera. Była to wiedza bardzo cenna. Po zakończeniu II wojny światowej zarówno Stany Zjednoczone, jak i Związek Radziecki poszukiwały niemieckich naukowców i żołnierzy pracujących przy V1 i V2, by wykorzystać ich do swoich programów rakietowych, a nawet kosmicznych.

Zapomniani przez sojuszników

Niestety po zajęciu Polski przez Sowietów najwybitniejsi oficerowie, podoficerowie i żołnierze AK, zasłużeni w walce z tajną bronią Hitlera, a zapomniani przez zachodnich sojuszników, trafili do komunistycznych więzień w Polsce i łagrów w Związku Sowieckim. Wielu z nich straciło zdrowie i życie, tylko nieliczni zdołali przedostać się na Zachód, decydując się na dożywotnią emigrację.

Pułkownik Aleksander Rusin szybko zorientował się w zamiarach komunistycznych władz Polski Ludowej i dyrygujących nimi dygnitarzy Związku Radzieckiego. Po zakończeniu II wojny światowej nie złożył broni. Dołączył do zbrojnego antykomunistycznego podziemia. 

Po wojnie ścigany był przez Urząd Bezpieczeństwa PRL. W maju 1945 roku funkcjonariusze UB zdemolowali i podpalili dom rodzinny w Dobryninie oraz pobili Marię „Muchę” Rusin – żonę Aleksandra Rusina.

Żołnierz Wyklęty

Był czynnym członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Stowarzyszenia Klub Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari. Doczekał wolnej od komunizmu Polski. Zmarł 17 czerwca 2008 roku i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Dobryninie. Żegnały go tłumy jako bohatera. Jego postać znajduje się na Pomniku Żołnierzy Wyklętych w Mielcu. Działalność „Rusala” i jego żołnierzy obrosła w legendy, na przykład o wykradzionej Niemcom broni i amunicji, która nadal gdzieś jest skryta w lasach koło Dobrynina. 

Dzisiaj Blizna znajduje się na terenie gminy Ostrów w powiecie ropczycko – sędziszowskim, tuż przy granicy powiatu mieleckiego. We wsi funkcjonuje Park Historyczny przypominający o niezwykłej historii tej miejscowości. 

Tłumy widzów

Od lat w pierwszy weekend sierpnia w Bliźnie odbywa się Piknik Historyczno – Militarny. Jego organizacja wymaga dużego zaangażowania Urzędu Gminy w Ostrowie, ale też mieszkańców Blizny i okolicy. Do wsi zjeżdżają tłumy. 

Edycja 2023 tego wydarzenia odbyła się w niedzielę 6 sierpnia. W programie znalazły się grupy rekonstrukcyjne, pokazy sprzętu wojskowego, koncert orkiestry dętej, militaria, strefa rozrywki dla dzieci, przejażdżki pojazdami wojskowymi, dioramy historyczne. 

O godz. 16:00 rozpoczęła się inscenizacja wydarzeń z 1944 roku - zdobycie poligonu Blizna przez legendarnych oddział Rusina. Krótki spektakl wzbogacony został o widowiskowe pokazy pirotechniczne. 

Ale widowisko nie zakończyło się na podniesieniu nad Blizną Biało-Czerwonej flagi. Rekonstruktorzy odegrali też scenę wkroczenia Armii Czerwonej i późniejszego aresztowania żołnierzy AK, których Sowieci traktowali tak samo jak niemieckich jeńców wojennych. Było to symboliczne przypomnienie wydarzeń, które zrodziły powojenny zbrojny opór prowadzony przez Żołnierzy Wyklętych.

Około tysiąc widzów, mimo niepewnej pogody, oglądało inscenizację. Zebrani ze skupieniem przyglądali się widowisku, a szczególnie zaskakującemu dla wielu epilogowi. Aktorom – rekonstruktorom oraz organizatorom publiczność podziękowała brawami. 

[DAWNY]1691357315417[/DAWNY]