Układ hormonalny to niezwykle skomplikowany system, na który składa się wiele struktur produkujących szereg hormonów determinujących funkcjonowanie organizmu. Sprawdź, jak zbudowany jest układ hormonalny i za co odpowiadają poszczególne jego elementy.
Podwzgórze to część międzymózgowia. Tworzące ją komórki nerwowe, czyli neurony, wydzielają neurohormony, których zadaniem jest regulacja funkcjonowania przysadki mózgowej. Podwzgórze jest miejscem powstania wielu hormonów, w tym m.in. wazopresyny i oksytocyny. Pierwsza nasila resorpcję wody w kanalikach nerkowych, a tym samym powoduje zagęszczenie moczu. Oksytocyna odpowiada z kolei za wydzielanie mleka, obkurczanie macicy i zmniejszenie krwawienia po wydaleniu łożyska przez rodzące kobiety.
Przysadka mózgowa to kolejny element układu hormonalnego zlokalizowany w czaszce. Hormonami tu wydzielanymi są m.in.:
Melatonina to hormon syntetyzowany w szyszynce, zwyczajowo nazywany hormonem nocy lub snu. Jego głównym zadaniem jest regulowanie dobowego zegara biologicznego, czyli pracy ośrodków snu i czuwania. Związek ten wykazuje również działanie przeciwutleniające, podnosi odporność organizmu i wpływa na dojrzewanie płciowe.
Tarczyca to gruczoł położony w szyi, który odpowiada za produkcję kalcytoniny, trójjodotyroniny (T3), tyroksyny (T4). Pierwszy hormon podnosi uwapnienie kości, a to za sprawą przesuwania wapnia z krwi do tkanki kostnej. Dwa kolejne związki pobudzają syntezę białek, podstawową przemianę materii oraz obniżają poziom cholesterolu we krwi. Objawy sugerujące chorą tarczycę to jeden z głównych momentów, kiedy zrobić badania hormonalne.
Gruczoły przytarczyczne leżą na rogach tarczycy. Struktury te biorą udział w regulowaniu gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu. Wydzielają parathormon, który powoduje uwalnianie jonów wapnia z kości do krwi, gdy ich stężenie we krwi jest zbyt niskie. Drugim wydzielanym przez przytarczyce hormonem jest kalcytonina, która wykazuje działanie antagonistycznie (przeciwne) względem parathormonu. Oznacza to, że kiedy poziom wapnia jest za wysoki, związek ten hamuje jego uwalnianie z kości.
Grasica to gruczoł położony w klatce piersiowej. Odpowiada za produkcję wielu hormonów, w tym m.in.:
Trzustka to gruczoł odpowiedzialny przede wszystkim za kontrolowanie poziomu węglowodanów w organizmie. Wytwarzany przez niego glukagon podnosi stężenie glukozy we krwi, a insulina je obniża.
Z nadnerczami kojarzone są takie hormony, jak:
Testosteron to typowo męski hormon, który reguluje popęd płciowy i dojrzewanie męskich komórek rozrodczych. Z kolei w jajnikach powstają estrogeny (również wpływają na popęd płciowy, miesiączkę i rozwój cech płciowych), progesteron (przygotowuje organizm do ciąży i kontroluje jej przebieg), relaksyna (rozluźnia spojenie łonowe podczas rodzenia).
