Wymiary gwintów metrycznych - co warto wiedzieć?

Gwinty metryczne zawdzięczają swoją nazwę temu, że ich skok wyrażony jest w tysięcznych częściach metra. Kąt zarysu gwintu metrycznego wynosi 60 stopni. W użytku są również gwinty calowe, których wymiar skoku podany jest w ilości zwoi gwintu na 1 cal. Kąt zarysu gwintu calowego wynosi 55 lub 60 stopni.

Jak mierzyć wymiary gwintów metrycznych?

Aby określić wymiary gwintów metrycznych należy odczytać dwie wartości:

• średnicę gwintu (wewnętrzną lub zewnętrzną),
• skok gwintu.

Następnie odczytane wyniki trzeba porównać z tabelą gwintów.

Do pomiaru zarówno średnicy jak i skoku gwintu można użyć suwmiarki. Nie musi być ona elektroniczna, w zupełności wystarczy noniuszowa.

Aby zminimalizować błąd pomiaru warto zmierzyć np. 10 zwojów i wynik podzielić przez 10. Metoda w większości przypadków pozwala na prawidłowe rozpoznanie gwintu.

Skok gwintu można określić także wzorcem zarysów gwintów. Pomiar wzorcem odbywa się przez przykładanie "listków" do gwintu i następnie odczytaniu oznaczenia na tym, który najlepiej pasuje do gwintu.

Gwinty wykonywane są z tolerancją. Jeżeli zmierzyliśmy, że śruba ma średnicę 10,88 mm a skok gwintu wynosi 1,5 to mamy do czynienia z gwintem metrycznym zwykłym M10.

Gdy przy tej samej średnicy wałka skok gwintu wynosi 1,25 to mamy do czynienia z gwintem metrycznym drobnozwojowym M10x1,25.

Jak oznaczane są wymiary gwintów metrycznych?

Gwinty metryczne mają w nazwie literę M. Pozostałe symbole określają do jakiej podgrupy gwint należy.

Oznaczenia gwintów

Przykład oznaczenia

Typ gwintu

Wymiary do podania w oznaczeniu gwintu

M

M 0,55

Metryczny   0,25 - 0,9

średnica nominalna gwintu w mm

M

M 12

Metryczny   1 - 600

średnica nominalna gwintu w mm

M x skok

M 20 x 1,5

Metryczny drobnozwojowy

średnica nominalna gwintu x skok w mm

M...LH

M 16 LH

Metryczny lewy

średnica nominalna gwintu x skok w mm

St. M

St. M 8 x 1,25

Metryczny stożkowy

średnica nominalna gwintu x skok w mm

Zatem M20 oznacza gwint prawy M20 o skoku 2,5mm, zaś M20x1,5 to określenie gwintu o tej samej średnicy, ale drobnozwojnego.

Jakie wymiary powinny mieć wiertła do wykonywania otworów dla gwintów metrycznych wewnętrznych?

Nagwintowane mogą zostać wewnętrzne ścianki otworu. Jak dobrać średnicę wiertła do znanej wielkości gwintu?

Średnica wiertła, którym będzie wykonywany otwór przeznaczony do nagwintowania musi być minimalnie mniejsza od rozmiaru gwintu. Różnicę można odczytać z tabeli gwintów. Podaje ona średnicę wiertła w zależności od rodzaju i średnicy gwintu.

Należy jednak wziąć poprawkę na to, że przy wierceniu ręcznym wiertło rozbije otwór. Wielkość rozbicia jest zależna od typu i stanu wiertła, warunków wiercenia, doświadczenia wiercącego. Rozbicie może wynosić od 0,05 do nawet 0,5 mm.

Podczas wykonywania otworów czy dobierania średnicy prętów trzeba korzystać z tabel.

Tabela gwintów podaje, że dla gwintu metrycznego M4 skok wynosi 0,7 mm a otwór należy wykonać wiertłem o średnicy 3,3 mm. 

Dla gwintu metrycznego drobnozwojnego M4x0,5 skok wynosi 0,5 mm a otwór należy wykonać wiertłem o średnicy 3,5 mm.

Dla gwintu metrycznego zwykłego M4 otwór powinien mieć średnice od 3,24 do 3,42 mm. Współpracującym z nim wałek musi mieć średnicę od 3,84 do 3,98 mm.

Dla gwintu metrycznego drobnozwojnego M4x0,5 otwór powinien mieć średnice od 3,46 do 3,60 mm. Współpracującym z nim wałek musi mieć średnicę od 3,87 do 3,98 mm.

Jakie informacje zawiera tabela skoków gwintów metrycznych?

Tabela skoków gwintów metrycznych zawiera dane gwintów uporządkowane według średnicy znamionowej M.

Dla tej samej wartości M mogą istnieć dwa rodzaje gwintów: normalny i drobnozwojny. Gwint drobnozwojny różni się tym od normalnego, że na tej samej długości trzpienia lub otworu "upakowano" więcej zwojów. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie lepszej precyzji połączenia.

Śruby z łbem sześciokątnym z gwintem na części długości trzpienia wykonane zgodnie z normami: DIN 931, ISO 4014, PN 82101 mają również znormalizowaną długość gwintu. Podzielone są one na trzy grupy w zależności od długości śruby: do 125 mm, od 125 mm do 200 mm oraz powyżej 200 mm.

Tabela skoków gwintów metrycznych podaje również rozmiar klucza dla danego gwintu.

https://www.elgo-sruby.pl/