Ulica Kurza, Mamut, Tartak? Znacie te nazwy? Leksykon Mieleckich Miejsc ma już 120 haseł! [TWORZYMY SŁOWNIK]

Polska świętowała 25 lat wolności. To czas wielkich przemian w kraju. Zmieniał się także Mielec, zmieniło się też słownictwo mielczan - przede wszystkim nazewnictwo miejsc, osiedli, sklepów.

Przez 25 lat faktycznie Mielec przeszedł wielką metamorfozę. Wielu miejsc - bardzo popularnych ćwierć wieku temu - dzisiaj już nie ma. Zatarło się wiele nazw używanych przez laty, wypierają je określenia stosowane przez młode pokolenia.

W naszej redakcji powstaje zarys słownika mieleckich nazw - ulic, osiedli, sklepów, skwerów etc. Chcemy by młodsi poznali nazwy i terminy stosowane przez ich rodziców i na odwrót.

Prezentujemy DRUGI zestaw terminów - wersję jeszcze roboczą, jednak mocno rozszerzoną o hasła i zmiany zasugerowana przez Państwa - Czytelników Portalu Hej.mielec.pl!

Liczymy na Państwa uwagi, propozycje, korekty, opinie - w komentarzach lub na [email protected]. Mamy nadzieję, że wspólnie uda się stworzyć słownik, który znajdzie stałe miejsce w portalu na długie lata - będzie dostępny dla wszystkich zainteresowanych.

Kilkanaście haseł zaproponowanych już przez Czytelników niestety nie udało nam się sprecyzować, skonkretyzować, rozszyfrować. Prosimy więc ich autorów o ewentualne rozszerzenie takich pojęć.

Wszystkim Państwu, którzy dołączyli się do tej inicjatywy serdecznie dziękujemy! I gratulujemy świetnej pamięci!

LEKSYKON MIELECKICH MIEJSC (wersja 2. robocza - po uwagach czytelników)

2

•    22 Lipca Ulica - dawna nazwa dzisiejszej Alei Niepodległości.

B

•    Bajka Kino - funkcjonowało wiele lat w budynku Sokolni przy Sękowskiego, także klub dyskotekowy.

•    Balaton - zbiornik wodny w Osiedlu Rzochów, przy Wisłoce, powstały w skutek wydobywania żwiru. Długo popularne miejsce letnich kąpieli.    

•    Baraki - osiedle Miasteczko Młodego Robotnika.

•    Baza / zajezdnia - baza PKS Mielec przy ulicy Przemysłowej. Wcześniej mieściła się w rejonie dzisiejszego ZST.

•    Berdechów - północna część Osiedla Cyranka, w okolicach lotniska.

•    Berlin I – nieistniejący budynek za Owiewką (ulica Chopina, na Górce Cyranowskiej).

•    Berlin II – budynek za Owiewką (obecnie Urząd Pracy).

•    Biały Dom - Dom Partii, dzisiaj budynek Starostwa Powiatowego przy Sękowskiego, przez lata siedziba mieleckich struktur PZPR.

•    Blacha Skatepark - stary skatepark na błoniach.

•    Blaszak - pawilon handlowy przy alei Niepodległości dzisiaj nazywany Tęcza, obecny sklep GAMA.

•    Błonia - tereny zielone za Hotelem Polski, zarządzane przez MOSiR.

•    Borek - potoczna nazwa Osiedla Lotników, Osiedle Borek Niski faktycznie istnieje na północ od Lotników.

C

•    Centralna - nazwa bardzo kultowej restauracji przy „Plac Czerwonym” - dzisiaj Placu AK, zwanym przez lata też Placem Centralnym.

•    China - plac targowy na Starówce, tzw. Zielony Rynek. 

•    CPN - stacje paliw, pierwsza w Mielcu powstała przy ulicy Sienkiewicza, w sąsiedztwie skrzyżowania z Sękowskiego. Druga przy obecnej ulicy Żeromskiego, przy lasku.

•    Cyranka – ul.Cyranowska

•    Czterdziestka - potoczna nazwa budynku Komendy Powiatowej Policji w Mielcu.

D

•    Dom Dziecka - przez lata to był sklep spożywczy przy Placu AK, dzisiaj w tym miejscu znajdują się banki. Nazwa pochodzi od pierwotnego przeznaczenia sklepu - sprzedawał artykuły dziecięce.

•    Dziura - istniała 20 lat, wykopana została pod budynek dworca PKS, po 20 latach zasypana. Budynek dworcowy powstał, ale dużo mniejszy od pierwotnie planowanego. Przez ponad 20 lat kasy biletowe dworców w Mielcu funkcjonowały w baraku, a zdarzyło się nawet, ze w starym autobusie (na Głowackiego).

•    Dziubków – nazwa dla części ulicy Długiej - obecnie osiedle miejskie, dawna wieś.

E

•    Ekonomik - Zespół Szkół Ekonomicznych na starym mieście.

•    Elektryk - Zespół Szkół imienia Groszkowskiego na starym mieście.

F

•    Fabryka - patrz Zakład. 

•    Fala - półmetrowy próg na Wisłoce w Rzochowie - ok. 200 m od promu w dół rzeki - świetne miejsce do kąpieli i łowienia ryb. Próg zniknął po jednej z powodzi.

G

•    Gagarina Ulica - dawna nazwa dzisiejszej Alei Ducha Świętego.

•    Galar - nieistniejący już  prom na Wisłoce pomiędzy Rzochowem i Kiełkowem.

•    Goplana - żeński hotel przy ulicy Staffa / Sikorskiego, obecnie to Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

•    Górka Wojsławska - okolice dzisiejszej ulicy Korczaka.

•    Górka Śmierci - jeden ze stoków Góry Cyranowskiej, stromy, ale popularne miejsce zimowego szaleństwa na sankach.

I

•    Iskra Hotel - dawny hotel przy Placu Armii Krajowej, dzisiaj biurowiec.

J

•    Jamajka - patrz Majami.

•    Jeziorany - fragment Mielca w okolicach ulicy Skargi.

•    Jutrzenka - dawna kawiarnia przy dzisiejszym Placu AK / ulicy Fredry.

K

•    Kanałek - w Mielcu jest ich bardzo wiele, ale kanałek to zazwyczaj rów płynący wzdłuż ulic Powstańców Warszawy i Szafera.

•    Kazanówka – kamienica na rogu ulicy Sienkiewicza i Mickiewicza, nazwa pochodzi od nazwiska burmistrza Mielca, który zlecił budowę tego obiektu. Obecnie to Papillon.

•    Kładka - przeprawa przez Wisłokę między starówką i Podleszanami, przez lata była to drewniana kładka zamocowana na linach, od kilku lat już stała przeprawa stalowa.

•    Kotłownia - budynek handlowo - biurowy przy ulicy Sikorskiego, kotłownia mieściła się na najniższej kondygnacji.

•    Kurza Ulica – nigdy nie istniejąca ulica. Potoczna nazwa ulicy Krótkiej na której handlowano drobiem (głównie kurami).

•    Kwadrat - jedno z podwórek w centrum Mielca.

L

•    Labox - nazwa dla fragmentu Mielca w okolicach ulicy Skłodowskiej - Curie.

•    Lasek - najczęściej to lasek miejski obok Hotelu Polskiego, także park leśny obok kościoła na Osiedlu (obok SP Nr 3).

•    Lodowisko - miejsce gdzie podjęto budowę krytego lodowiska w Mielcu, pojawiły się jedynie fragmenty fundamentów, przez lata miejsce zabaw dzieci, dzisiaj to część terenu MOSiR przy Jagiellończyka. Fundamenty zasypano.

•    LOK - siedziba Ligi Obrony Kraju na terenie MMR, gdzie wielu mielczan przygotowywało się choćby do egzaminów na prawo jazdy. Obok był też plac manewrowy dla zdających na kartę rowerową.

M

•    Mamut - miejsce wydobycia szkieletu mamuta z dna Wisłoki w Rzochowie - bardzo popularne miejsce kąpieli - ok. 1 km od dawnego promu w górę rzeki.   

•    Majami, Jamajka - kąpielisko na żwirowisku w Osiedlu Rzochów - Porębach (pod lasem).

•    Marakany - pole biwakowe w Lasach Cyranowskich, w sąsiedztwie budowana jest obwodnica Mielca, przed laty miejsce obozów harcerskich.

•    Meksyk - nazwa części miasta przylegającej do ulicy Kochanowskiego.

•    Michalina - małe osiedle domków jednorodzinnych między ulicami Padykuły i Sienkiewicza.

•    Minisam - sklep spożywczy przy Sękowskiego, teraz market jednej z lokalnych sieci.

•    Mordownia - nieistniejący bar piwny ZGODA u zbiegu ulic Piotra Skargi i Al. Niepodległości 1.

•    Myśliwska Restauracja - popularna przez lata restauracja, która do dzisiaj istnieje przy ulicy Mickiewicza, choć już w nieco zmienionej lokalizacji.

N

•    Niski - Osiedle Borek Niski.

O

•    Odek - potoczna nazwa Spółdzielczego Domu Kultury.

•    ODJ - osiedle domów jednorodzinnych przy ulicy Kazimierza Wielkiego, Parkowej.

•    Ogiernia - nieistniejący klub młodzieżowy na Barakach (MMR).

•    Osiedle - wieloletnia nazwa dla części Mielca, która zaczęła powstawać jako osiedle fabryczne zakładów lotniczych. Obecnie to centrum miasta - osiedla mieszkaniowe przyległa do Alei Niepodległości. Nim wprowadzono w mieście pełne nazewnictwo ulic spora część miasta miała po prostu nazwy Mielec - Osiedle i numer budynku. Mieszkańcy bardzo sprawnie posługiwali się tymi numerami, stąd na przykład pozostające do dzisiaj w użyciu nazwy typu blok Piętnastka.

•    Owiewka - dawna willa dyrektorska zakładów lotniczych, dzisiaj siedziba Agencji Rozwoju Regionalnego MARR przy ulicy Chopina.

P

•    Piaski - miejsce z zabudową usługową przy skrzyżowaniu ulic Warneńczyka i Zygmuntowskiej.

•    Piątka - dawna Szkoła Podstawowa numer 5, dzisiaj Gimnazjum numer 1.

•    Piątka - dawna trybuna tzw. młyn na starym stadionie Stali Mielec.

•    Piekarnia Mechaniczna - pierwsza zmechanizowana piekarnia w Mielcu, która mieściła się w zabudowaniach w rejonie dzisiejszej Hali Targowej.

•    Piętnastka - potoczna nazwa budynku przy ulicy Asnyka, przy którym w dobudowanym pawilonie istniała długie lata harcówka. W tym budynku przez długie lata istniała także piekarnia, znane między innymi z tego, że przy okazji świąt zbierali się tam okoliczni mieszkańcy by wypiec także i swoje ciasta.

•    Poligon - niezabudowany teren, łąka pomiędzy Aleją Niepodległości i Cmentarzem Parafialnym.

•    Plac Czerwony - dawna potoczna nazwa Placu Armii Krajowej, pochodząca od czerwonej kostki, którą był wyłożony przed przebudową.

•    Planty - park miejski za Domem Kultury Samorządowego Centrum Kultury.

•    Płucny - oddział chorób płuc Szpitala Powiatowego w Mielcu, przez lata był to osobny budynek przy ulicy Biernackiego, dzisiaj w tym miejscu znajduje się Galeria Aura.

•    Pod samolotem Przedszkole - jedno z miejskich przedszkoli w centrum miasta, przy ulicy Konopnickiej. Nazwa pochodzi od samolotu M-2, który został ustawiony w ogrodzie przedszkolnym na wiele lat.

•    Polmozbyt - nazwa dla budynku w którym dzisiaj mieści się market Biedronka przy Alei Niepodległości.

•    Pustynia - kompleks bardzo piaszczystych boisk Zespołu Szkół Technicznych z pozostałościami dawnego sadu. Dzisiaj w tym miejscu znajduje się parking marketu Tesco.

R

•    Rampa - kąpielisko w Wisłoce w Osiedlu Rzochów.    

•    Relax - dawny bar przy ulicy Żeromskiego, w pobliżu szpitala.

•    Rejon - popularna nazwa dla mieleckiego oddziały energetycznej firmy PGE.

•    Ruski bazar - kiedyś plac targowy przy ulicy Dworcowej, później też plac handlowy przy Hali Targowej.

•    Rzeźnia / ubojnia - dawna ubojnia przy ulicy Rzecznej, w 2014 roku została zburzona.

S

•    Sala Królewska - sala spotkań z zabytkowym zestawem obrazów władców Polski powstała przed wojną w budynku dawnej miejskiej rady przy ulicy Kościuszki, obecnie to sala koncertowa Państwowej Szkoły Muzycznej.    

•    SAM - pierwszy w Mielcu sklep samoobsługowy, który uruchomiony został w sąsiedztwie Rynku.

•    Siódemka - nazwa dla fragmentu miasta w okolicach Gimnazjum numer 2, dawnej Szkoły Podstawowej numer 7.

•    Sklep z koniem - sklep przy ulicy Szerokiej, który słynął z witryny z ustawioną w niej figura konia.

•    Składnica harcerska - sklep z szerokim asortymentem przy ulicy Kusocińskiego, na przeciw basenów. Teraz to sklepy spożywcze.

•    Składnica Maszyn - teren ze sklepami rolniczymi, sklepem rowerowym, komisem przy ulicy Narutowicza.

•    Skocznia - wielu mielczan tak mówi na kościół pw. Ducha Świętego.

•    Skórny - oddział dermatologiczny Szpitala Powiatowego w Mielcu, przez lata był to osobny budynek przy ulicy Spółdzielczej, dzisiaj w tym miejscu znajduje się market A&K.

•    Słoneczko - dawna restauracja przy Pułaskiego, obecnie Klub Studio.

•    Smoczka - niegdyś wioska, teraz jedno z miejskich osiedli. Potocznie Smoczką nazywa się jednak bardzo duży fragment miasta - wschodnie osiedla.

•    Sokolnia - budynek TG Sokół przy Sękowskiego, przez lata Kino Bajka i Wyższa Szkoła Gospodarki i Zarządzania.

•    Sportowy - tak mówiło się na sklep ze sprzętem sportowym w budynku przy Jagiellończyka, gdzie obecnie mieści się klub fitness.

•    Statek - drewniane urządzenie do zabaw dla dzieci w kształcie statku na piaszczystym terenie obok Osiedla Kusocińskiego, dzisiaj w tym miejscu przebiega ulica Jagiellończyka.

•    Stare wysypisko - obecnie wzniesienie terenu na końcu ulicy Smoczka, w sąsiedztwie budującego się intensywnie osiedla domów jednorodzinnych, zrekultywowane miejskie wysypisko śmieci zamienione w teren zielony.

•    Stary Dworzec - ulica Głowackiego, która była przez długie lata dworcem autobusowym. Po pożarze kamienicy w latach 80-tych, która mieściła poczekalnię i kasy - tzw. hotelu żydowskiego, obsługa podróżnych odbywała się w baraku, przez pewien czas także w starych autobusach. Przy stanowiskach nie było zadaszenia, były tylko słupki przystankowe z rozkładem.

•    Stawy Nowaka - leśne Stawy Cyranowskie w okolicy ulicy Partyzantów.

•    Stodoła – nieistniejący klub młodzieżowy u zbiegu ulic Kościuszki i Jędrusiów (budynek był drewniany)

•    Stoper - dawny sklepik pod trybunami stadionu od strony ulicy Kusocińskiego.

•    Strzelnica - dawny niewielki drewniany pawilon ze strzelnicą, obok Placu AK i Domu Dziecka. Przylegał do bloku na Asnyka.

•    Szkoła pod wiaduktem - Zespół Szkół Technicznych.

•    Szkoła przyzakładowa - dawna szkołą zawodowa przy WSK Mielec, dzisiaj siedziba Inkubatora Nowych Technologii.

T

•    Tartak – nieistniejący hotel dla kobiet GOPLANA (obecnie ZUS) przy ulicy Sikorskiego.

•    Targowica – targowisko przy ulicy Kilińskiego jadąc od Rynku po lewej stronie przed działkami ODJ.

•    Tęcza Kino - nieistniejące już kino przy MMR.

•    Trybunki - niewielkie trybuny przy boisku numer 2 Stadionu Miejskiego.

•    Turysta - bar przy dawnym dworcu PKS przy ulicy Głowackiego.

U

•    U Babci - dawny bar na starym mieście,  lata jego świetności przypadały na czasy gdy na ulicy Szerokiej funkcjonował mały dworzec autobusowy.

•    U Buczka - kwiaciarnia przy ulicy 3 Maja.

•    U Mroza - bar znany z piwa i kiełbasek na ulicy Jadernych.

•    UFO - plac zabaw i skwer przy ulicy Kazimierza Wielkiego, nazwa pochodzi od dawnego wyposażenia, w tym urządzenia zabawowego kształtem przypominającego statek kosmiczny.

W

•    Wiarus - bar z ostatnio dość słabą reputacją przy ulicy Hetmańskiej, już nie istnieje.    

•    Wiązki - potoczna nazwa dla fabryki LEAR w Specjalnej Strefie Ekonomicznej.

•    Wieża - obserwacyjna wieża leśna na polanie przy ulicy Partyzantów.

•    Wioletka - dawny lokal gastronomiczny przy ulicy Staffa 4a, dzisiaj w tym miejscu znajduje się między innymi pizzeria Fratelli.

•    Wioska Olimpijska - nowe osiedle przy ulicy Inwestorów.

•    Wisłoka Hotel - dawny hotel przy Placu Armii Krajowej, dzisiaj biurowiec.

•    Wzorcowy - sklep Społem przy Alei Niepodległości, znany przede wszystkim z asortymentu monopolowego.

Z

•    Za Jubilatem - tereny zielone za Hotelem Jubilat (dzisiaj Hotel Polski) - obecnie to tereny MOSiR, tak zwane błonia.    

•    Za murem - kompleks starych obiektów handlowych i usługowych przy ulicy Wolności, za Pomnikiem Wolności. Mur został rozebrany.

•    Zakład - praca na Zakładzie (obowiązkowo z wielkiej litery) to był powód do dumy, Zakład oznacza dawną Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego, dzisiaj najczęściej Polskie Zakłady Lotnicze, choć też często Zakład jest jeszcze określeniem terenu Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

•    Zatorze - część miasta przyległa do linii kolejowej od strony dzisiejszej ulicy Jagiellończyka.

•    Zgoda - dawna restauracja przy obecnej Alei Niepodległości 1.

•    Zielony rynek - plac targowy na starym mieście.

•    ZURT - sklep wielobranżowy przy Placu AK, obecnie tzw. sklep z pościelą.

Ż

•    Żelazne - niewielkie trybunki przy boisku numer 3 na błoniach.

•    Żelazny Sklep - dawny sklep z narzędziami, gwoździami etc. w baraku przy MMR, obecnie mieści się tu restauracja Domosfera.

•    Żużel - dawne żużlowe boisko piłkarskie na błoniach, przy dzisiejszej ulicy Sportowej - obecnie parking dla nowego bazaru.

•    Żółta Biblioteka - siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ulicy Kusocińskiego, nazwa pochodzi od koloru elewacji.

Redakcja hej.mielec.pl