Historia plecaka

I za wojskiem poleciało, zakochane czyjeś serce.

Żołnierz drogą maszerował, nad serduszkiem się użalił,

Więc je do plecaka schował i pomaszerował dalej...:

Plecak jest nieodłącznym towarzyszem każdej wyprawy. Zanim człowiek rozpoczął osiadły tryb życia, wędrował i polował. Przechodząc z miejsca na miejsce zabierał cały swój dobytek.

Jedno łączy wszystkie plecaki – zakładanie ich na plecy. W przeciwieństwie do toreb, neseserów, walizek, których nie nosi się na plecach. Pierwotnie wszystko, co nosili ludzie na plecach układano, żeby zajmowało jak najmniej miejsca, wiązano trokami i zakładano na plecy. Noszenie dobytku na plecach uwalniało ręce i nie ograniczało ruchów, zapewniało bezpieczeństwo, pozwalało polować. Plecak, czyli skrawek materiału stawał się namiastką domu, bo w plecaku było zawsze to, co najważniejsze: okrycie do spania, rzeczy na zmianę, coś do zjedzenia, kubek, łyżka, nóż... W Średniowieczu najlepszy plecak stanowił kosz z zielonej, nieokorowanej wikliny tzw. "konopianki".

Średniowieczne męskie plecaki wiklinowe mogły pomieścić plony znoszone z pola, broń, upolowaną zwierzynę. Kobiety nosiły dzieci i żywność z targu. Próbowano także wytwarzać pierwsze skórzane plecaki, które były dość ciężkie, ale za to bardzo trwałe i wygodniejsze od koszy czy skrzynek mocowanych rzemieniami do pleców. W XIX w plecak pojawił się w powszechnym użyciu, bo wtedy pojawiła się moda na wycieczki, poznawanie nieznanego a wynalazki pozwalały na łatwiejsze podróżowanie. Wiek XIX to także czas wojen, więc najszybciej rozwijały się nowe formy plecaków wojskowych.

Plecaki wojskowe

„Co ma żołnierz w plecaku? Żołnierz w plecaku ma nosić rzeczy, rzecz jasna”.

Wymagania regulaminowe narzucały obowiązkowe wyposażenia a nawet sposób pakowania plecaka. Początkowo plecaki wojskowe były ciężkie, skórzane, z czasem płócienne w kształcie kostki lub worka z kieszeniami. Najpopularniejsze stały się tzw. kostki, do dziś bardzo lubiane wśród młodzieży. Wersja, znana do dziś pochodzi z roku 1933. Wtedy jako materiał pierwszy raz zastosowano bardzo wytrzymały i stosunkowo lekki brezent. Nazwa kostka pochodzi oczywiście od kształtu. Zachowuje go dzięki prostym usztywnieniom. Jest dość ciężki. Nie ma stelaża. Za to jest prosty i niezniszczalny. Jest niesamowicie pojemny. Zawdzięcza to swojej budowie i łatwości pakowania. Wycofany z armii WP dopiero w 1989 roku. Z racji swojego wojskowego przeznaczenia to raczej męski plecak, ale często noszą go także dziewczyny. Ma swoje miejsce w historii.

Plecak, który pomógł ocalić miasto

W Muzeum w Gdańsku obejrzeć można plecak, który pomógł ocalić Gdańsk przed zniszczeniem. W 1945 roku harcerska łączniczka o ps. „Przelotny Ptak”, przeniosła w podwójnym dnie plecaka przez linię frontu plany umocnień i uzbrojenia hitlerowskiego.

Plecaki współczesne

Dziś plecak służy do bardzo wielu czynności, ale nadal dotyczy noszenia na plecach. Technologia wytwarzania nowych wytrzymałych i lekkich materiałów pozwoliła na stworzenie niezliczonych rodzajów plecaków przeznaczonych do noszenia niezliczonej różnorodności rzeczy.

Rodzaje plecaków:

•    miejski – nieduży, o pojemności ok 30 l,

•    wycieczkowy – na krótkie wyjazdy, często posiadający stelaż wewnętrzny i pas biodrowy oraz kieszenie zewnętrzne,

•    turystyczny – o pojemności do 90 l z mocnych materiałów jak codura, wyposażony w stelaż wewnętrzny i regulowany system nośny z szerokim pasem biodrowym,

•    trekkingowo - transportowy o pojemności do-120 l na wyprawy w rejony bardziej niedostępne. Budowa podobna do plecaka turystycznego. Często z podwójną komorą.

•    specjalistyczny: wspinaczkowy, kurierski, nosidełko dziecięce, fotograficzny …,

•    Tornister – plecak szkolny usztywniany o prostokątnych kształtach,

•    plecaki szkolne różnej wielkości i kształtu dostosowywane przez producentów do wieku, wzrostu i ciężaru ciała,

•    plecaki szkolne dla młodzieży o nowocześniejszym designie i najczęściej z kieszeniami na tablet czy laptop.