Dyskusja o kosztach MKS. „Nie stać nas”

• Temat kosztów działania komunikacji miejskiej oraz rekompensaty, jaką każdego roku miasto wypłaca spółce MKS był poruszony podczas ostatniej komisji gospodarki i finansów rady miejskiej zwołanej specjalnie w tym celu.

• - W tym roku rekompensata dla MKS była ustalona na poziomie 11 mln zł. Na 2022 rok planujemy już 15 mln zł. To kwota, której w naszym przekonaniu, budżet miasta nie jest w stanie wytrzymać - mówił przewodniczący komisji Zdzisław Nowakowski.

• W trakcie dyskusji nad kosztami działania MKS w Mielcu padły propozycje zarówno obcięcia obecnych kursów, jak również... podniesienia cen biletów. Na razie są to jednak propozycje - decyzje w tym zakresie nie zapadły.

Sporą część listopadowej sesji rady miejskiej w Mielcu zajęła dyskusja o zwiększeniu rekompensaty dla Miejskiej Komunikacji Samochodowej. Radni byli zaskoczeni koniecznością przeznaczenia na ten cel dodatkowych 2 mln zł. Podkreślano też, że w 2022 roku taka rekompensata może wynieść 15 mln zł.

- Przy okazji zmian w budżecie pojawiło się zwiększenie rekompensaty dla MKS o 2 mln zł. Zastanawialiśmy się, czy będzie potrzebna kolejna taka zmiana pod koniec roku. Mówiliśmy o optymalizacji, co decyduje o wozokilometrach. W naszym przekonaniu wiele autobusów w godzinach pozaszczytowych jest niezapełnionych. Pytanie czy optymalizacja przyniosła rezultaty, bo naszym zdaniem generuje koszty – mówił na wstępie posiedzenia komisji jej przewodniczący Zdzisław Nowakowski.

- W tym roku rekompensata dla MKS była ustalona na poziomie 11 mln zł. Na 2022 rok planujemy już 15 mln zł. To kwota, której w naszym przekonaniu, budżet miasta nie jest w stanie wytrzymać. Zabieranie tak dużej kwoty na komunikację miejską jest zadaniem wręcz niemożliwym - przyznawał Zdzisław Nowakowski.

Prezes MKS Ewa Garncarz przygotowała obszerną prezentację, która miała wyjaśnić, jak przebiegła optymalizacji, ile osób korzysta z autobusów komunikacji miejskiej, jakie są koszty i wpływy.

Wiele czasu poświęciła wpływowi obostrzeń pandemicznych na funkcjonowanie komunikacji miejskiej. – Limity osób w autobusach były drastyczne. Dopiero 26 czerwca wszelkie obostrzenia zostały zniesione – mówiła. – Przed pandemią statystycznie mieliśmy ponad 10 tys. pasażerów w dniu roboczym. Dzisiaj mamy 8 tys. Proces wychodzenia na nowo po pandemii jest długi i nie nastąpi od razu.

MKS w okresie obostrzeń w związku z pandemią pozbawiony był chociażby wpływów z wynajmu autobusów.

Optymalizacja rozkładu, a nie kosztów

- Przypomnę, że założeniem optymalizacji było nie optymalizowanie kosztów, ale rozkładów jazdy. Zmniejszyliśmy liczbę linii i wariantów tras. Uporządkowaliśmy je, bardziej czytelny stał się rozkład jazdy, mamy autobusy jeżdżące co godzinę. Zwiększyliśmy też liczbę kursów w okresach międzyszczytowych – wyjaśniała.

Prezes MKS porównała też liczbę wykonanych kilometrów. W 2019 roku było to 1 771 740 km, w 2020 – 1 628 898, w 2021 – 1 687 503. Na przyszły rok zaplanowano wykonanie 1 797 950 km.

Ewa Garncarz podkreślała też, że w tym roku – w porównaniu z 2020 – odnotowano 12-procentowy wzrost liczby przewiezionych pasażerów.

- Po zakończeniu roku, gmina ma obowiązek przeprowadzenia audytu rekompensaty. Ma zbadać czy nie była ona nadmierna, czy koszty są uzasadnione – dodawała. – Na sesji padła informacja, że spółka ma 3,5 mln zł długu. Pierwszy raz o tym słyszę. W 2019 roku mieliśmy zysk na poziomie 279 tys. zł, w 2020 było to 152 296 zł przy niedopłacie rekompensaty w wysokości ponad 300 tys. zł. Zgodnie z ustawą mamy prawo do uzyskania 6-procentowego zysku.

Koszty spółki

Jakie koszty ponosi spółka MKS? – Sporym kosztem jest paliwo. W tym roku to kwota 2 215 000 zł, co stanowi 15 procent całości kosztów dotyczących transportu publicznego. Ceny paliw wzrosły o 19 procent, gaz o 16 procent – informowała główna księgowej spółki.

Na wynagrodzenia spółka w 2021 roku wydała 4 568 122 zł. W 2022 roku ma to już być kwota 5 232 051 zł. Średnie wynagrodzenie kierowcy to 2 924 zł netto.

Kolejnym ważnym kosztem jest utrzymanie warsztatu i autobusów. W 2020 roku koszt utrzymania jednego autobusu to średnio 4 218 zł. W 2021 to już 6 622 zł. Skąd takie kwoty? – Ceny energii i paliwa przekładają się na wzrost cen części. Po analizach wyszło, że są one o 11 procent wyższe niż w poprzednim roku – informuje spółka.

Stacja obsługi autobusów to w tym roku koszt 1 819 091 zł; w przyszłym – 2 062 446 zł. Kwoty te zawierają m.in. naprawy i konserwacje, zakup energii, ubezpieczenia, płace dla pracowników, to też amortyzacja hali. – Sama hala generuje nowe koszty związane chociażby z wymaganymi przeglądami technicznymi – wyjaśniano radnym.

Jak przekazywała Ewa Garncarz, MKS do miasta zwróciło 2 414 000 zł – to opłaty za dzierżawę autobusów i wyposażenia, za korzystanie z dworca oraz przystanków.

Spółka co roku ma wpływy z reklam, mandatów i odszkodowań. W 2021 roku jest to kwota 919 tys. zł. – Na czas trwałości projektu nie możemy sprzedawać reklam na nowych autobusach. Nie możemy też zarabiać na myjni – podkreślała Ewa Garncarz.

– Warto zaznaczyć, że przychody ze sprzedaży biletów trafiają do kasy miasta, nie do nas – mówiła. W tym roku to kwota około 1,2 mln zł. Jak będzie w przyszłym roku? – Jeśli utrzyma się trend powracania do komunikacji miejskiej, to możemy szacować, że ten przychód nie będzie mniejszy niż 2 mln zł. Gdybyśmy wrócili do poziomu sprzed pandemii, to jest to kwota 2,4 mln zł – informowała.

Rozwiązanie? Obcięcie kursów...

Na 2022 roku w budżecie miasta planowana była kwota 15 mln zł rekompensaty dla MKS. – Z punktu widzenia spółki, im więcej wozokilometrów tym lepiej. Z punktu widzenia miasta nie. Trzeba stworzyć taką strukturę, by zaspokoić potrzeby mieszkańców, ale nie generować kosztów – mówił Zdzisław Nowakowski. – Trzeba się zastanowić, jak te koszty zmniejszyć. Budżet nie wytrzyma takiej rekompensaty.

Wskazywał on, że problemem jest zwiększona liczba kursów pomiędzy godzinami szczytowymi. – Wiele z nas widzi autobusy, które są puste – dodawał. – Są też linie, które są rozciągnięte na terytorium miasta, przejazd jest nie po najkrótszej drodze, ale po okrężnej.

Prezes Ewa Garncarz podkreślała, że mieszkańcy będą korzystać z komunikacji miejskiej, jeśli tylko będą mieć usługę o odpowiedniej częstotliwości. – Nikt nie pojedzie transportem publicznym, jeśli później musi czekać godzinę na autobus. Specyfiką transportu komercyjnego jest opłacalność, a publicznego – że usługa ma być nieprzerwana, ma zabezpieczyć potrzeby mieszkańców – mówiła. – To usługa potrzebna społecznie.

Dodawała też, że ciągle dokonywane są zmiany w rozkładzie jazdy. – Specyfika jest taka, że linie szczytowe są zapełnione, poszczytowe mają mniejsze natężenie. Jeśli zmniejszymy częstotliwość, zrobimy dziury, to stracimy pasażerów – zaznaczała.

Naczelnik wydziały dróg i transportu Urzędu Miejskiego w Mielcu Monika Skowrońska-Ziomek dodawała, że wygląd linii i realizacja rozkładu jazdy zawarta jest w umowie wykonawczej pomiędzy magistratem i spółką MKS. – Ilość wozokilometrów na 2022 rok, to pełny rozkład jazdy, który obowiązuje w tym momencie. Możemy tu pewne ruchy wykonać, ale po to wprowadziliśmy optymalizację, by uzyskać dofinasowanie. Dzięki niemu powstał łącznik ul. Powstańców Warszawy z Inwestorów, baza MKS. W ramach dotacji zobowiązaliśmy się uruchomić linie numer 3, 5 i 7 – wyjaśniała.

Również zakup autobusów był uwarunkowany tym, że w okresie trwania projektu, będzie realizowana określona liczba kursów. - Mocno przyglądamy się temu, co się dzieje w komunikacji. Idąc w tym duchu czy możemy coś ograniczyć – jak najbardziej. Jeśli jednak ograniczamy, to skupmy się na tych liniach, które najmniej wyrządzą nam szkody w tym, co mamy ułożone w odpowiednim takcie, wspólnym przebiegu – apelowała Monika Skowrońska-Ziomek, dodając, że warto rozważyć ograniczenie komunikacji miejskiej w niedziele, święta czy sobotnie popołudnia.

11 milionów zł nie wystarczy

- Trudno jest proponować, żeby tę usługę ograniczać, widząc to, co chcieliśmy uzyskać - by przekonać mieszkańców do komunikacji miejskiej – dodawała. - Bez dobrej oferty to się nam nie uda. Mieszkańcy potrzebują oferty prostej, intuicyjnej, gdzie nie będą się zastanawiać, gdzie dany autobus jedzie. Stąd też to wszystko, co wprowadziliśmy, spełnia te wymogi.

W ramach prac urzędników nad budżetem, zmniejszono już pierwotnie planowaną kwotę rekompensaty. Obecnie to 11,1 mln zł.

– Prace trwają i nie ma ustalonej ostatecznej kwoty. Niewątpliwie mamy taki zbieg sytuacji, że pandemia spowodowała spadek ilości pasażerów, z drugiej strony przychody miasta nie są przychodami, które były planowane w momencie, kiedy była tworzona optymalizacja. Tych zdarzeń nie dało się przewidzieć – mówił Paweł Pazdan, wiceprezydent Mielca. - Czeka nas dyskusja, jak dostosować możliwości budżetowe do potrzeb. To trudne zagadnienie. Finanse miasta mogą nie pozwolić na to, by ta kwota była zrealizowana.

- To zmniejszenie planowanej kwoty o 3 mln zł to zabezpieczenie kursów autobusów na trzy miesiące. Jako organizator, nie jestem w stanie obciąć wozokilometry o trzy miesiące w roku – mówiła Monika Skowrońska-Ziomek.

Zdzisław Nowakowski apelował o realne określanie kosztów. – Wpisujecie mniejszą kwotę, a pani mówi, że nie da się za nią funkcjonować. Czyli na kolejnej sesji będzie zwiększenie rekompensaty. Chcemy planować budżet, który będzie obowiązywać, a nie, że jak będzie potrzeba, to się dołoży – mówił.

- Niektóre linie, ze względu na dofinansowanie, nie powinny być zmieniane. Najmniej uciążliwa zmiana to weekendy. To konieczność dokonania wyboru pomiędzy sprawnością i jakością, oceną obsługi przez mieszkańców a możliwościami finansowymi – podkreślał Paweł Pazdan. – Dzisiaj nie mamy ostatecznej kwoty w budżecie. Może się okazać, że ponad te 11 mln zł nie będziemy w stanie znaleźć środków. Możemy dostosować wozokilometry do tej kwoty bądź w ciągu roku szukać dodatkowych pieniędzy.

Będą droższe bilety?

- Zgadzam się, że nie stać nas na 15 mln zł – mówił Grzegorz Ziomek. – Te 11 mln zł w budżecie to dobry ruch. Kolejny to modyfikacja rozkładu jazdy, będzie to trudne, ale niezbędne. Nie stać nas na puste autobusy, które widzę.

Ewa Garncarz zaznaczała, że likwidacja kursów i luki w rozkładzie mogą nie wprowadzić wielkich oszczędności, bo i tak ten czas liczy się do godzin pracy kierowcy.

- Ze zdziwieniem usłyszałem, że optymalizacja nie dotyczyła kosztów. Co myśmy osiągnęli z celów z 2017 roku, skoro dzisiaj mamy taki problem, że nas nie stać na komunikację miejską? – pytał Marian Kokoszka.

- Co roku jest audyt, kontrolujemy koszty – odpowiadała prezes MKS. – Trendem jest wracanie do sprawnego transportu publicznego, który ma na celu ograniczenie transportu indywidualnego. My realizując projekt za 40 mln zł musieliśmy wykazać, że rozwijamy komunikację miejską. Czy przy następnych projektach mamy wykazywać, że zwinęliśmy transport, ale chcemy kolejne pieniądze?

- Pani ma dbać, by spółka miała rentowność, ale to nie oznacza, że ten który kupuje, musi za wszystko zapłacić, jak go nie stać. Szukam zbliżenia, kto i co powinien wykonać, żeby z uwagi na budżet i pandemię, znaleźć rozwiązanie, które pozwoli pogodzić ogień z wodą. Ktoś to musi zrobić. Stąd moje pytanie, gdzie ten złoty środek znaleźć, by nie zachwiać tą usługą, ale też nie rozwalić budżetu – dodawał radny Kokoszka.

Monika Skowrońska-Ziomek zwracała też uwagę na liczne ulgi na biletach. – To przekłada się na dochód do budżetu. Można tu działać i je zlikwidować. Obserwujemy taką tendencję w innych miastach. Wiemy, że w całym kraju ma wzrosnąć cena usług, mamy możliwość wykonania ruchów względem cen biletów – zaznaczała.

Kolejna dyskusja o kosztach komunikacji miejskiej będzie prowadzona już na komisjach radnych, kiedy ci otrzymają ostateczny projekt budżetu na rok 2022.