W rocznicę wybuchu stanu wojennego, 13 grudnia 2021 roku, w pobliskim Baranowie Sandomierskim odbyła się kolejna edycja Retrospektyw  Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci na Podkarpaciu.

Wydarzenie organizowane jest m.in. przez warszawskie Stowarzyszenie Scena Kultury oraz mielczanina Romualda Rzeszutka ze Stowarzyszenia „Prawda i pamięć”, koordynatora Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci. 

Tym razem gościnę zaoferował Mirosław Smykla, dyrektor MiGOK w Baranowie Sandomierskim oraz burmistrz Miasta i Gminy Baranów Sandomierski Marek Mazur. Galę uświetnił piękny występ szkolnego zespołu „Neon”. 

Podczas Uroczystej Gali Retrospektywy zostali uhonorowani pośmiertnie Sygnetami Niepodległości:

Ppor. Tadeusz Jaworski ps. „Zerwikaptur” - żołnierz Armii Krajowej. Stworzył liczący 25 osób oddział partyzancki, z którym przeprowadził wiele akcji przeciw komunistom. Współpracował ściśle z żołnierzami chor. Wojciecha Lisa „Mściciela”. Zginął 25 listopada 1946 r. w pułapce zorganizowanej przez grupę pościgową KBW i UB. 

Ppłk. Kazimierz Tomasz Bogacz ps. „Bławat”, „Wiktor”  – żołnierz Wojska Polskiego, działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny w ramach Armii Krajowej oraz działacz powojennego podziemia antykomunistycznego w ramach Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Samodzielnie rozbił areszt PUBP w Tarnobrzegu uwalniając kilkunastu partyzantów.

Karol Białek pseudonim „Wilk” -„Kruk”  - żołnierz AK, WiN a po wojnie nadal w konspiracji, działał w oddziale Aleksandra Rusina ps. „Rusal” zostając jego zastępcą.

Symboliczne wyróżnienie Drzwi do Wolności otrzymali:

Edward Polek ps. „Edos” - żołnierz AK, działał w organizacji partyzanckiej zarówno w czasie II wojny światowej jak i w powstaniu antykomunistycznym. Żołnierz oddziału Tadeusza Jaworskiego ps. „Zerwikaptur”. 

Statuetki wręczali: Krzysztof Ślęzak - reprezentujący burmistrza miasta, Mirosław Smykla - dyrektor MiGOK, Edward Rusin - syn płk Aleksandra Rusina ps. „Rusal”. 

W trakcie Gali doszło do wzruszającego momentu: Henrykowi Białkowi synowi zastępcy Aleksandra Rusina statuetkę wręczał syn płk. „Rusina” – Edward Rusin. Jak sami przyznali, nie widzieli się ponad 40 lat! 

Po Gali Retrospektywy rozpoczął się panel dyskusyjny prowadzony przez Romualda Rzeszutka. Dyskutowano o lokalnych bohaterach i zachowaniu historii o tych, o których pamięć jest dopiero od niedawna przywoływana. - Chciałem podziękować wszystkim, którzy przywołują ludzi zapomnianych i odtrąconych. Chociaż wielu ludzi już nie żyje, ale dla rodzin, dla ludności jest to bardzo ważne, że ci bohaterowie zostali przywołani - mówił Henryk Białek syn uhonorowanego Sygnetem Niepodległości Karola Białka ps. „Kruk” i „Wilk”. 

Druga "Retrospektywa" odbyła się 14 grudnia 2021 r. w niedalekiej od Mielca Koprzywnicy, w MGOKiS dzięki współpracy dyrektora ośrodka kultury Krzysztofa Pitry. 

Podczas tej gali Drzwi do Wolności wręczała Burmistrz Miasta i Gminy Koprzywnica Aleksandra Klubińska,  a nagrody otrzymali: 

Bogusław Kołacz - działacz oraz długoletni wiceprzewodniczący NSZZ „Solidarność” w Szpitalu im. Biernackiego w Mielcu. 

Józef Opala - artysta rzeźbiarz, medalier. Od kilku lat, w swoim atelier w Koprzywnicy, tworzy rzeźby i popiersia związane z postaciami polskich bohaterów podziemia niepodległościowego m.in. rzeźby do powstającego w Mielcu największego w Polsce pomnika Żołnierzy Wyklętych Niezłomnych.

Pośmiertnie Sygnet Niepodległości został przyznany dla: 

Ppor. Władysław Jasiński „Jędruś” „Kmitas”  – nauczyciel, instruktor harcerski, człowiek czynu, urodzony społecznik. Stworzył młodzieżową Polską Organizację Powstańczą. Od grudnia 1939 roku wydawał konspiracyjne pismo „Odwet” i powołał organizację o tej samej nazwie. Po jej rozbiciu, w 1941 roku powołał do życia grupę bojowo-dywersyjną „Jędrusie”. Jasiński zginął w walce z Niemcami w styczniu 1943 roku. Został pośmiertnie awansowany do stopnia podporucznika i odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

Wszystkim gościom i uczestnikom spotkania umilił występ Zespołu Śpiewaczego „Powiślanie” i młodzieży z SP im. Władysława Jasińskiego - twórcy "Jędrusiów". 

Po części artystycznej odbyła się debata, prowadzona przez Romualda Rzeszutka, na temat „Jędrusiów” i ich założyciela oraz tym, jak atrakcyjnie przekazywać historię młodym ludziom. Warto dodać, że w regionie po obu stronach Wisły sześć szkół nosi imię „Jędrusia”. 

Gośćmi debaty byli: Tadeusz Zych - dyrektor Muzeum Historycznego w Tarnobrzegu, Teresa Majczak - nauczycielka historii w ZPO w Koprzywnicy, Mirosław Kępa - wiceburmistrz miasta i gminy Koprzywnica oraz członek Grupy Eksploracyjno-historycznej „Wisła”.

[FOTORELACJA]9045[/FOTORELACJA]