Jak założyć firmę – wybór formy, rejestracja i pierwsze 90 dni

Planujesz własny biznes, ale nie wiesz, czy poradzisz sobie z formalnościami? Proces zakładania firmy nie jest skomplikowany, ale trzeba się do niego dobrze przygotować. Podpowiadamy, czym się kierować przy wyborze formy prawnej działalności, jak zarejestrować firmę i na czym skupić się w pierwszych 90 dniach.

Jaką formę działalności gospodarczej wybrać?

Polskie prawo przewiduje różne formy prawne działalności. Wybór zależy m.in. od planowanej skali działania, posiadanego kapitału, liczby wspólników i akceptowalnego poziomu ryzyka.

Jeśli debiutujesz i zaczynasz samodzielnie, najtańszą i najprostszą do założenia i prowadzenia może być dla Ciebie jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG), podlegająca rejestracji w CEIDG. Do kluczowych zalet JDG należą:

• szybka i darmowa rejestracja online,
• brak konieczności posiadania kapitału na start,
• niskie koszty księgowości,
• możliwość prostego zawieszenia i zmiany profilu działań,
• pełna decyzyjność.

Jeśli planujesz działać z partnerami lub chcesz zadbać o ochronę prywatnego majątku, rozważ założenie spółki: cywilnej, osobowej albo kapitałowej. Spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna) oraz kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta akcyjna, akcyjna) to podmioty rejestrowane w KRS.

Najczęściej wybieraną formą prowadzenia biznesu w Polsce jest jednoosobowa działalność gospodarcza. Jak założyć firmę, chcąc prowadzić JDG?

Decyzje do podjęcia przed rejestracją firmy

Zanim przejdziesz do formalności związanych z rejestracją firmy, musisz podjąć kilka kluczowych decyzji.

• Po pierwsze: wymyśl nazwę firmy i określ kody PKD. Nazwa musi zawierać Twoje imię i nazwisko; możesz dodać „człon”, który określi Twoja specjalizację lub wyróżni Twój biznes. Kody PKD wskazują na to, czym się zajmujesz. Skorzystaj z wyszukiwarki kodów PKD i wybierz kod główny oraz kody dodatkowe. Pamiętaj, że niektóre działalności wiążą się z obostrzeniami, np. z koniecznością uzyskania licencji czy koncesji.
• Po drugie: wybierz formę opodatkowania. Jeśli nie masz wiedzy o finansach przedsiębiorstwa, decyzję tą koniecznie skonsultuj z księgowym lub doradcą podatkowym. Do wyboru masz skalę podatkową, podatek liniowy oraz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
• Po trzecie: zapoznaj się z dostępnymi dla Ciebie ulgami w ZUS. Na debiutujących przedsiębiorców czekają: Ulga na start, Preferencyjny ZUS oraz Mały ZUS Plus. Dzięki nim możesz zapewnić sobie wiele miesięcy płacenia obniżonych składek.
• Po czwarte: sprawdź, czy musisz rejestrować się do VAT. Masz obowiązek rejestracji jako podatnik VAT, jeżeli wartość sprzedaży w ciągu roku przekroczy kwotę 200 000 zł (od 2026 roku będzie to 240 000 zł) lub sprzedajesz towary/usługi wymienione w ustawie o VAT.

W podjęciu strategicznych decyzji pomogą Ci porady, wskazówki i materiały dostępne na portalu Firmove. To miejsce, w którym nie tylko zdobędziesz praktyczną wiedzę, ale także pod okiem ekspertów przejdziesz krok po kroku przez cały proces zakładania firmy.

Rejestracja firmy – co musisz wiedzieć?

Wejdź na portal biznes.gov.pl, wypełnij wniosek CEIDG-1 i podpisz go profilem zaufanym. System poprowadzi Cię przez kolejne pola. Automatycznie zostanie przesłane zgłoszenie do ZUS-u, urzędu skarbowego i GUS-u. System utworzy też adres e-Doręczeń, gdzie będziesz otrzymywać korespondencję urzędową. Jeżeli chcesz lub musisz od razu zarejestrować się do VAT, dołącz do wniosku formularz VAT-R (jako załącznik). We wniosku podajesz datę rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Pierwsze 90 dni działalności gospodarczej

Pierwsze 3 miesiące działalności to okres domykania formalności, testowania, nauki i łapania właściwego rytmu. W tym czasie warto:

• otworzyć konto firmowe,
• nawiązać współpracę z biurem rachunkowym,
• zaplanować marketing,
• zweryfikować etapy realizacji biznesplanu.