Muzeum Historii Regionalnej w Mielcu oraz Stowarzyszenie Społeczno-Edukacyjne „Orzeł Biały - Strzelec” w Mielcu przygotowało spacer szlakiem mogił powstańczych w 159. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego. Na zgromadzonych czekały dwie nieoczekiwane informacje.

Wydarzenie przygotowali przede wszystkim dyrektor mieleckiego Muzeum Historii Regionalnej i radny miejski Marek Zalotyński, działacz Stowarzyszenia Orzeł Biały - Strzelec. 

ZOBACZ WIDEO:

W kameralnym spacerze, który mimo śnieżycy odbył się w sobotni poranek, wzięła udział przede wszystkim młodzież harcerska z Mielca. Marek Zalotyński i Jerzy Skrzypczak wskazywali miejsca pochówku powstańców ze stycznia 1863 roku. 

[FOTORELACJA]9066[/FOTORELACJA]

Już na początku spaceru na zebranych czekały nieoczekiwane i dobre wiadomości. Mieleckim aktywistom ze Stowarzyszenia Orzeł Biały - Strzelec udało się uratować i odrestaurować grób powstańca Stanisława Damse, który był zupełnie zrujnowany. Pojawiło się nawet zagrożenie, że całkowicie zniknie z cmentarza. Stało się inaczej. 

W czasie spaceru okazało się, że na Cmentarzu Parafialnym zachował się jeszcze jeden nagrobek powstańca, o którym dotychczas nie było informacji. Odkrycia dokonał pasjonat historii miasta Stanisław Wanatowicz. To miejsce spoczynku Tadeusza Żyrowskiego herbu Leliwa.

W sobotę Cmentarz Parafialny odwiedził także poseł Fryderyk Kapinos, który złożył kwiaty przy grobie Mieczysława Prusa-Koryckiego. - Był między innymi członkiem i założycielem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w 1894 roku. Panie Majorze, dziękuje za możliwość życia na polskiej ziemi. Oby nigdy nie wróciły czasy powstań i wojen - przekazał Fryderyk Kapinos w mediach społecznościowych.

Sobotnie wydarzenia stały się też przyczynkiem do rozmów o sposobie uczczenia bohaterów Powstania Styczniowego z okazji przypadającej za rok 160. rocznicy. Pojawił się chociażby pomysł wyznaczenia ścieżki spacerowej na stałe na terenie Cmentarza Parafialnego i oznakowanie mogił bohaterów roku 1863. 

Powstanie styczniowe wybuchło w Królestwie Polski i na Litwie przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone zostało Manifestem 22 stycznia wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Zasięgiem objęło ziemie zaboru rosyjskiego, czyli Królestwo Polskie i ziemie zabrane.

Było największym i najdłużej trwającym polskim powstaniem narodowym, spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono około 1 200 bitew i potyczek. Przez oddziały powstania styczniowego przewinęło się około 200 000 osób, zarówno z rodzin szlacheckich, jak też w mniejszym stopniu z chłopstwa i mieszczaństwa. W niektórych rejonach ziem zabranych, np. na Żmudzi i rozrzuconych ośrodkach na Białorusi i w Inflantach Polskich zryw przybrał charakter masowy.

Mimo początkowych sukcesów zakończyło się przegraną powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy poległo w walkach, blisko 1 000 stracono, około 38 000 skazano na katorgę lub zesłanie na Syberię, a kolejne 10 000 osób wyemigrowało.

Wojska rosyjskie pacyfikowały powstanie z dużą determinacją i okrucieństwem. Miejscowości, które udzieliły schronienia powstańcom, były palone, zdarzały się również przypadki rzezi ludności cywilnej. Niszczono dobra kultury, np. spalono archiwum Ordynacji Zamojskiej w Zwierzyńcu. 

Przypominamy nazwiska i miejsca pochówku Powstańców Styczniowych na Cmentarzu Parafialnym w Mielcu

Na cmentarzu Parafialnym przy ulicy Sienkiewicza, nieopodal głównego wejścia, z łatwością odnajdziemy grób Mieczysława Prusa-Koryckiego. Urodził się w Radomiu i był oficerem armii carskiej. Walczył w Powstaniu Styczniowym od samego początku, a po jego upadku majątek rodzinny uległ konfiskacie a on emigrował do Francji. W 1872 roku powrócił do kraju i osiedlił się w Mielcu. Był inżynierem dróg. Jego aktywności społecznej zawdzięczamy powstanie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Mielcu. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

Podobną kartę powstańczą ma pochodzący z Siennicy koło Krasnegostawu, a pochowany w Mielcu, Antoni Fibich. Związał się z Mielcem, osiedlając się w nim po upadku powstania. Pracował jako notariusz, ale aktywnie udzielał się społecznie. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

Nieopodal grobu Fibicha pochowany jest Stanisław Pohoski, który podobnie jak poprzednicy, osiedlił się w Mielcu. Był inżynierem dróg. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

W starej części cmentarza pochowany jest także Hipolit Szanecki. Po klęsce powstania został zesłany na Sybir, skąd powrócił w rodzinne strony w 1871 r. W Mielcu osiedlił się w 1873 r. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

Pamięć o Stanisławie Damse zachowuje dziś niemal zupełnie zniszczony nagrobek. Urodził się w Warszawie. Po upadku powstania emigrował do Francji, skąd przeniósł się do Mielca. W obawie przed represjami zmienił nazwisko (Stanisław Mikucki). W Mielcu założył teatr amatorski i angażował się w rozwój oświaty. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

Tuż obok odnajdziemy grób Józefa Turczynowicza, który, podobnie jak wymienieni wcześniej, znalazł w Mielcu schronienie po upadku Powstania Styczniowego. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

W ścianie kaplicy cmentarnej znajdziemy skromne wspomnienie Walentego Działowskiego. Pochodził z Kielecczyzny, ale osiedlił się w Mielcu w 1859 r. i stąd udał się do powstania, w którym stracił nogę. Po powrocie do Mielca zajmował się rymarstwem. Był darzony niezwykła estymą w Mielcu. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

Podobnie honorowano pochodzącego z Mielca Wojciecha Weryńskiego. Weryński walczył w powstaniu w oddziałach Czachowskiego i Kality- Rębajły. Po powstaniu powrócił w rodzinne strony i kierował cechem mieleckich szewców. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF

Ciekawą kartę zapisaną w powstaniu ma pochowany na rzochowskim cmentarzu Leon Czajkowski. Był synem rzochowskiego młynarza. W powstaniu walczył pod Langiewiczem i Czachowskim w wielu bitwach. Po powstaniu zmuszony był ukrywać się przez kilka lat nim powrócił do Rzochowa. Po odzyskaniu niepodległości uhonorowany został stopniem oficerskim. Zmarł w 1927 r. Spoczywa nieopodal Kaplicy Sękowskich. POBIERZ MAPKĘ I INFORMACJĘ W PDF