Podatkowa bitwa na argumenty. Jak udało się uniknąć podwyżki?

Prezydencka propozycja podwyżek podatków od nieruchomości stała się powodem do szerokiej dyskusji radnych na czwartkowej sesji. Uchwały ostatecznie nie przyjęto. Jakie argumenty zaważyły na takiej decyzji?

Prezydent wraz z urzędnikami magistratu zaproponował uchwałę podnoszącą stawki podatku od nieruchomości. Miała to być kolejna podwyżka opłat za kadencji Jacka Wiśniewskiego.

W budżecie zabraknie 20 mln zł?

Ubiegłoroczna, okupiona szeroką dyskusją, miała przynieść wzrost dochodów budżetu o 4,5 mln zł. Wtedy jednym z argumentów za większymi opłatami była zapowiedź wzrostu cen energii. Do tego jednak nie doszło, a kwota z podatków zmniejszyła deficyt miasta. - Kiedy zdecydowałem, by zaproponować państwu podwyżkę podatków, obiecałem, że to będzie podnoszenie podatków jednorazowe, byśmy zabezpieczyli ten przyczółek dotyczący niespodziewanych wydatków w budżecie. Wtedy mieliśmy 2,6 mln - mówił. - Co się stało, że moja obietnice, że nie podniesiemy podatków się nie spełni? Nastąpiły zamiany w kraju.

Jacek Wiśniewski przywoływał tu kwestię obniżenia podatku PIT z 18 na 17 proc., zerowy podatek dla osób do 26. roku życia, wzrost płacy minimalnej, planowany wzrost kosztów energii od 20 do 70 procent i przede wszystkim - zmiany w oświacie. Rząd przyjął podwyżki dla nauczycieli, ale w dużej mierze wypłacić je będzie musiał właśnie samorząd miejski.

Według wyliczeń magistratu do oświaty miasto musi dołożyć 8,5 mln zł. Wzrost płacy minimalnej pochłonie 2 mln zł, a jeśli koszty energii wzrosną o 70 proc., to miasto zapłaci o 5,6 mln zł więcej.  Ponad 4 mln zł to planowany ubytek w dochodach z PIT i CIT. Łącznie w budżecie miasta brakować ma ponad 20 mln zł.

- Co się stanie jeżeli nie podniesiemy podatków? Stracimy zdolność kredytową, co w obliczu tak dużych inwestycji sprawi, że nasza zdolność zaciągania zobowiązań będzie niemożliwa ze względu na niski dochód miasta - wyjaśniał. - Ta propozycja podatków została tak wykrojona, byśmy jak najmniejszym kosztem mieszkańców mogli uzyskać dodatkowy wpływ 5 mln zł, by zbilansować dochody i wydatki.

Cięcia magistratu

By zbilansować wydatki, magistrat podjął pewne kroki. Między innymi obniżono wydatki w poszczególnych wydziałach, zrezygnowano z ochrony urzędu na rzecz monitoringu, wprowadzono zmiany w obsłudze kserokopiarek, powstaje też grupa zakupowa energii elektrycznej. Co z zatrudnieniem w urzędzie? Obecnie pracuje w nim 167 osób. Magistrat zatrudnił w ostatnim czasie 9 osób - ma to związek z tym, że w 2020 roku na emeryturę odejść ma 13 osób. Nowo zatrudnieni mają się szkolić i przejąć obowiązki odchodzących pracowników.

- To nie tak, że uderzamy w mieszkańców i przedsiębiorców. Staramy się to wszystko tak wyważyć, żeby pozwolić na to, by nasze miasto mogło funkcjonować, byśmy mogli realizować wszystkie zadania, a nie żebyśmy tylko zarządzali miastem - argumentował Jacek Wiśniewski. - Jak nie uchwalimy tych podwyżek, to nie ukrywam, że w projekcie budżetu będziemy musieli znaleźć 5 mln zł. A jeśli chcemy, by sport w Mielcu był na takim samym poziomie, to jest nam potrzebne kolejne 1,4 mln zł.

Podwyżka zbyt wysoka

Projekt nie zyskał pozytywnej opinii komisji finansów i gospodarki. - Prawo finansowe w kraju jest tak skonstruowane, że na dochody składają się podatki lokalne. Dyskusja była długa, ale na pewno odpowiedzialna - mówił Zdzisław Nowakowski, przewodniczący komisji. - Budżet musi być tak skonstruowany, że wydatki bieżące muszą być pokryte z dochodów bieżących i by budżet był stabilny, musimy mieć nadwyżkę operacyjną. Nie możemy jej generować z dochodów majątkowych czyli np. ze sprzedaży działek.

Komisja uznała, że podnoszenie podatków na tym poziomie jest za wysokie - podkreślał.

Prezydent wprowadził do pierwszego projektu stawek autopoprawki, które zmniejszyłyby planowane dochody z tego tytułu o 941 900 zł. To z kolei sprawiło, że tzw. nadwyżka operacyjna zmniejszyła się do 100 tys. zł. - Jest to strasznie mały margines bezpieczeństwa. Rozmawialiśmy na temat zagrożeń, bo do końca nie wiemy jak wzrośnie energia elektryczna. Zabezpieczyliśmy w budżecie tylko wzrost na poziomie 20 procent. Wypowiedzi sugerują, że może to być nawet 70 proc. A to będzie dodatkowe 4 mln zł. Nie będzie możliwości zwiększenia wydatków bieżących kredytami. Ze swej strony proszę - głosujcie za podwyższeniem podatków - powiedziała Barbara Wójcik, skarbnik miasta.

- Wszyscy kandydując na radnego czy władze miasta zobligowaliśmy się, by w sposób odpowiedziały podchodzić do tej misji publicznej. I tak chcę to zrobić. W piątek dostałem budżet, miałem zaplanowany wyjazd weekendowy, a w poniedziałek była komisja gospodarki i finansów, na której miałem się ustosunkować do propozycji. To co najmniej dziwne. Nie mogłem w sposób opowiedziały złożyć jakiejkolwiek poprawki - zaznaczał Marian Kokoszka. - Zdziwiony jestem, że jako opozycja potraktowani jesteśmy bardzo marginalnie. Na etapie tworzenia budżetu byliśmy pominięci, a oczekuje się od nas odpowiedzialności za podejmowane decyzje.

Marian Kokoszka podkreślał, że choć podwyżki są konieczne, to te zaproponowane przez prezydenta są zbyt radykalne. Wiceprzewodniczący rady miejskiej zaproponował też, by np. Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych włączyć do Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki komunalnej, co przyniosłoby oszczędności. Później proponował też odłożenie decyzji o podatkach o kilka dni.

„Chcemy ograbić mieszkańców”

Z kolei radny Jakub Blicharczyk przypominał, że kilka miesięcy temu zdecydowano o przeznaczeniu 6 mln zł wolnych środków na kilka inwestycji. - Moja propozycja była, by poszło to na zmniejszenie deficytu. Część tych środków została przejedzona na poidełka, drobne naprawy - mówił. - Są pieniądze, są wolne środki, a chcemy ograbić kolejny raz mieszkańców. Rok temu podniesiono je drastycznie, teraz niektóre o 50 proc. więcej. Nie chcę juz przypominać wywiadu, w którym pan prezydent mówił, że nie podniesie podatków. W przyszłym roku będzie kolejna podwyżka?

Radny Radosław Swół skomentował informację, która ukazała się na stronie Urzędu Miasta na dzień przed sesją. - Jej tytuł to „Zmiany w przepisach powodem wzrostu podatków” - to kłamstwo, manipulacja. „Z tytułu w zmianie PIT do miasta trafi nawet 8 mln zł mniej”. 8 mln, 5 mln - czy państwo to wiecie? Wzrost cen prądu - już raz na prąd pieniądze wzięliście - mówił. - Ceny nie wzrosły, a podatki z tamtego roku wciąż są utrzymywane. Gdzie jest 4,5 mln z tamtego roku i 4,5 mln nowych środków? Co państwo robicie z tymi pieniędzmi? Przejadacie, nie przeznaczając na to co trzeba.

- Dalej z artykułu „warto zaznaczyć, że proponowane stawki podatkowe w Mielcu są niższe od tych, które ogłosił minister finansów”. Niższe o parę groszy! Proszę o elementarną uczciwość, zachowanie jakichś proporcji - apelował. - „Głównym zadaniem prezydenta będzie utrzymanie podatków na niższym poziomie niż przewiduje to ministerstwo” - no tak, o parę groszy, ale po wykresie widzieliśmy, że zbliżamy się do lini maksymalnych stawek bardzo szybko, bo odkąd zmiana w mieście nastąpiła, pędzimy w tę linię z kosmiczną prędkością.

- Mówicie, że ubędzie 8 mln, tymczasem w budżecie na przyszły rok jest zaplanowane 300 tys. zł więcej wpływów z PIT. To będzie ich mniej czy więcej? Wszyscy mają więcej, rząd planuje więcej, inne gminy planują więcej, a nawet państwo planujecie o 1 proc. więcej z podatków niż w 2019 roku. Gdzie jest prawda? - pytał Radosław Swół. - CIT prognozowany jest na plus 4 proc, a my prognozujemy bezpiecznie, bo pani skarbnik z doświadczenia wie, że to nie będzie tyle, więc prognozujemy 6 mln. Ale to może jednak będzie te 6 mln więcej? Skoro trzymamy się tego, co proponuje Ministerstwo Finansów, że o 1 proc. wzrośnie podatek PIT, to może CIT też wzrośnie. Nie wiem czy możemy to tak wybiórczo traktować.

Kolejne obciążenie dla mieszkańców

Radny podkreślał, że to kolejna podwyżka opłat dla mieszkańców. - W tym roku 2019 podnieśmy wszystko co się dało - wodę, ścieki, śmieci, ciepło, podatki. Kolejny rok zaczynamy tak samo. Już wiemy, że w budżecie jest plus 100 proc. na śmieci. Mieszkańcy mocno dostaną po głowie, a państwo chcecie im jeszcze podatki zafundować - mówił. - To nie tak, że będzie 40 zł na rodzinę więcej z podatków. Obciążenia uderzą w przedsiębiorców, którzy będą musieli zrekompensować sobie te podwyżki w cenach towarów i usług.

- Państwo kreujecie politykę finansową, a zachowujecie się jak obcy najeźdźcy żeby złupić mieszkańców do spodu - powiedział Swół.

Radosław Swół apelował do radnych by głosowali przeciw podwyżce. - Uchwałę jednoznacznie trzeba negatywnie ocenić. Musimy podjąć dzisiaj decyzję, ale proszę, nie podnośmy podatków. Biorąc pod uwagę całość budżetu to państwo robią tak, żeby mieszkańców złupić, sport zlikwidować - kto się tak zachowuje? - dodawał.

PIT i CIT wyższe czy niższe?

- Chcę rozmawiać merytorycznie, nie chciałbym nie wdawać w typowe zachowania panów, które prezentujecie od roku, cały czas przygotowujecie się na to, żeby przygotować tezy dotyczące mojej osoby, mojego działania, pracy i urzędników z którymi współpracuje - odpowiadał Jacek Wiśniewski. - Kolejnym faktem, a chowacie głowę w piasek, to decyzje PiS na szczeblu rządowym. PiS przygotowało takie zmiany ustawowe, że my jako włodarze miast mamy problem ze spięciem budżetu. Jeśli nie będzie podwyżki, to zostaniemy z niczym.

- Jeśli pan swoim oświadczeniem, że przyszliśmy tutaj jako radni PiS z jakąś tezą, to ja informuję, że z żadną tezą nie przyszedłem i moi koledzy też nie. Jeśli to ma być forma wyciągnięcia ręki do opozycji po to, żeby szukać zrozumienia, to jak panu dziękuję za taką deklarację - reagował na te słowa Marian Kokoszka.

- To rząd premiera Morawieckiego obniżając podatki, spowodował wyższe wpływy do budżetu i to dane makroekonomiczne. Nie zawsze podnoszenie podatków powoduje zwiększenie wpływów - mówił Robert Wójcik. - Możemy podnosić podatki, ale w pewnym momencie ludzie zaczynają uciekać w szarą strefę i mimo że podnieśliśmy, dostaniemy mniej. Nie róbcie retorycznego chwytu, że PiS obniżył podatki, mamy mniej i musimy podnieść. To ten PiS jest zły, że obniżył podatki ludziom?

Kwestię dochodów z PIT i CIT wyjaśniała skarbik miasta. - Według szacunków ministerstwa w 2019 powinnismy otrzymać z PIT 68 867 417 zł, w 2020 - 68 386 058 zł, czyli mniej o około 500 tys zł - informowała Barbara Wójcik. - Parząc na trend w naszej gminie bardzo ładnie się te dochody zachowywały. Możemy przyjąć, że ten 1 procent możemy zaplanować, to założenia ekonomiczne na poziomie budżetu państwa. Porównujac nasze trendy z założeniami państwa, przyjęliśmy, że może to być nieco wyższa kwota.

- Jeśli chodzi o CIT to na 2019 r. zaplanowaliśmy dochody na poziomie 8 mln zł. Szacujemy, że do końca roku powinnismy uzyskać 6 mln. Zakładając, że jest spadek z 8 na 6 mln, proponujemy na 2020 rok przychód właśnie 6 mln zł, mimo że na poziomie budżetu państwa wskaźniki pokazują wzrost o 4 proc. - wyjaśniała.

Brak zgody

Dyskusję kończył Bogdan Bieniek. - Mamy 10 mln zł dodatkowych kosztów w budżecie - to oświata plus wzrost minimalnej płacy. Jakie są źródła dochodów w mieście? Podatki od nieruchomości i podatki PIT. Od każdej złotówki podatku, jaki każdy z nas płaci, 38 gr wpływa do gminy - mówił. - Zmiany wprowadzone przez rząd to działana dobre dla mieszkańców, ale rząd nie skompensował nam tych pieniędzy w budżecie miasta, byśmy mogli pokryć te 8,5 mln straty z tytułu wzrostu wynagrodzeń. Skąd mamy wziąć te pieniądze? Partie polityczne wykorzystują samorząd do realizacji swoich celów, ale też i naszych. W ostatnich wyborach Prawo i Sprawiedliwość skutki swojej kampanii pokryło finansami, które były zarezerwowane w budżetach samorządów.

- Dotarłem do stenogramu z komisji finansów sejmie - komisja mówiła o tej sytuacji z PIT. Na niej zgłoszono wniosek opozycji, żeby z 38 gr podnieść samorządom na 44 gr byśmy mieli większy udział. Ten wniosek nie przeszedł - powiedział Bieniek. - Dzisiaj mamy 10 mln, które trzeba wypełnić. NIe mamy dodatkowego PIT, zostały nam podatki i oszczędności. To nie żadna fanaberia.

Przed samym głosowaniem Jacek Wiśniewski mówił jeszcze o zagrożeniach jakie płyną z braku podwyżek podatków. -  Będziemy musieli dokonywać korekt, cięć w budżecie. Na pewno to dotknie sport, kulturę i organizacje pozarządowe - mówił. - Nie wiadomo, czy będziemy mieć halę sportową, bo nie spełnimy wskaźnika w 2020 roku i stracimy zdolność finansową. Na tym straci nasze miasto.

Ostatecznie uchwała dotycząca podwyżek nie została przyjęta przy 12 głosach przeciw, 7 głosach za i 4 wstrzymujących się. Od poniedziałku ruszają intensywne prace nad ostatecznym kształtem budżetu - wtedy też pewnie padnie decyzja o oszczędnościach.