55 milionów na zatrzymanie wody w lesie

Retencjonowanie prawie pół miliona metrów sześciennych wody w lasach zakłada program małej retencji realizowany na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. Obejmuje on dwa odrębne duże projekty potocznie zwane „mała retencja górska” i „mała retencja nizinna”. Drugi będzie realizowany w okolicach Mielca.

- Zasadniczym ich celem jest wzmocnienie odporności lasu na zagrożenia związane ze zmianami klimatu. Zakładają one realizację inwestycji takich jak: budowa, przebudowa i odbudowa zbiorników wodnych i zbiorników suchych, a także małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przytamowania) na kanałach i rowach, celem spowolnienia odpływu wód powierzchniowych i ochrony wartości przyrodniczych - informuje Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie.

Planowana jest przebudowa obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mosty, przepusty, brody) oraz zabudowa przeciwerozyjna dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczenie obiektów infrastruktury leśnej przed nadmierną erozją wodną związaną z gwałtownymi opadami i spływami wód.

W pracach preferowane są wyłącznie metody naturalne lub techniczne spełniające wymagania środowiskowe, a zastosowane rozwiązania muszą być trwałe, bezawaryjne i w miarę możliwości bezobsługowe.

- Wykorzystujemy proste konstrukcje z naturalnych miejscowych materiałów takich jak: drewno, faszyna, kamień, piasek czy grunty spoiste, w wyniku czego ograniczamy  transport, zmniejszamy koszty inwestycji oraz minimalizujemy ujemne skutki przyrodnicze podczas budowy – mówi Grażyna Zagrobelna, dyrektor RDLP w Krośnie.

Zakładane efekty prac to podniesienie poziomu wód powierzchniowych i gruntowych, spowolnienie odpływu wód, zmniejszenie zagrożenia powodziowego i szkód powodowanych przez wody wezbraniowe. Jednym z celów jest też odtworzenie zanikających i poprawa stanu siedlisk podmokłych. Mała retencja przyczynia się też do poprawy zdrowotności drzewostanów, powstawania siedlisk i wodopojów dla dzikich zwierząt, przywrócenia ciągłości biologicznej cieków.

Najbardziej wymiernym rezultatem obu projektów będzie ilość zretencjonowanej wody oraz liczba wykonanych obiektów retencyjnych i kompleksowych zadań.

W wyniku prac w ramach obu projektów powstanie 315 obiektów, które m. in. spiętrzą około 450 tys. m sześc. wody przy całkowitej swej pojemności ok. 700 tys. m sześc. To tylko wyliczona kubatura, natomiast dużo ważniejszy, a trudny do wyliczenia jest efekt zatrzymanej wody w podłożu leśnym, bo on dopiero pozwoli poprawić kondycję drzewostanów i zwiększyć różnorodność biologiczną lasów. Przykładowo, oddany niedawno zbiornik retencyjny „Górno” w Nadleśnictwie Głogów już odwiedzają ptaki wodne, obserwowano nawet czaplę.

W projekcie małej retencji górskiej z terenu RDLP w Krośnie bierze udział 10 nadleśnictw: Baligród, Bircza, Brzozów, Cisna, Dynów, Kańczuga, Krasiczyn, Lubaczów, Lutowiska i Ustrzyki Dolne, zaś w projekcie małej retencji nizinnej 7 nadleśnictw: Głogów, Jarosław, Kolbuszowa, Leżajsk, Mielec, Sieniawa oraz Tuszyma. Przewidywany łączny koszt to ponad 55 mln złotych.

Wspominane dwa projekty: „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich” oraz „Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych” są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 – 2020.

Przedsięwzięcia te stanowią kontynuację działań z zakresu małej retencji zrealizowanych w latach 2007 – 2013 w których uczestniczyło 25 nadleśnictw. Efektem działań w ramach retencji nizinnej było  wykonanie 35 zbiorników z możliwością zatrzymania ponad 360 tys. m³ wody. Z kolei tzw. retencji górskiej wybudowano ponad 500 obiektów o łącznej możliwości zgromadzenia 600 tys. m³ wody.

Równolegle realizowano wówczas projekt rekultywacji poligonów na cele przyrodnicze w którym wzięły udział trzy nadleśnictwa: Tuszyma, Mielec i Lubaczów. Wykonano rozpoznanie i oczyszczenie saperskie poligonów, zrekultywowano obszar o powierzchni 1780 ha.