Czy możesz dostać mandat za brak prawa jazdy w samochodzie?

Prawo jazdy jest dokumentem potwierdzającym zdobycie uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi określonej kategorii. Czy jednak niezbędne jest wożenie go ze sobą w aucie? Sprawdź, co na ten temat mówią aktualne przepisy ruchu drogowego.

Jazda bez prawa jazdy – co warto wiedzieć?

O kierowaniu pojazdem bez prawa jazdy można mówić w 3 sytuacjach:

• gdy prowadzisz pojazd i masz do tego ważne uprawnienia, ale nie przewozisz ze sobą fizycznego dokumentu,
• gdy prowadzisz pojazd, ale nie masz do tego uprawnień,
• gdy prowadzisz pojazd w okresie zakazu lub po cofnięciu uprawnień wydanym przez sąd.

Warto nieco bliżej przyjrzeć się każdemu z tych wariantów.

Jazda bez dokumentu

Prawo jazdy potwierdza, że konkretna osoba ukończyła kurs i zdała egzamin państwowy, czyli otrzymała uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Jeszcze do niedawna każdy kierowca miał obowiązek wozić ze sobą ten dokument i okazać go przy każdej kontroli drogowej. Jednak od 2020 r. sporo się zmieniło. Aktualnie nie ma obowiązku wożenia ze sobą prawa jazdy. Oznacza to, że nie możesz otrzymać mandatu za jego brak.

W trakcie kontroli funkcjonariusze uprawnionych organów sprawdzają dane na temat kierowcy i pojazdu w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPIK). Co ważne, nie musisz mieć przy sobie także dowodu rejestracyjnego oraz ważnej polisy OC. Wszystkie informacje na ten temat są bowiem weryfikowane w bazie CEPIK.

A jak wygląda ta kwestia w przypadku osób mających np. ukraińskie prawo jazdy? Brak obowiązku wożenia OC, dowodu rejestracyjnego i prawa jazdy dotyczy tylko obywateli Polski. Obcokrajowcy z zagranicznymi dokumentami muszą je okazać w trakcie kontroli.

Ważne! Obywatele Ukrainy przebywający na terenie Polski i objęci ochroną czasową mogą jeździć na zagranicznym prawie jazdy do końca września 2025 r. Osoby mające inną podstawę pobytu są zobowiązane do wymiany dokumentu na polskie prawo jazdy w ciągu 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia stałego lub czasowego pobytu.

Kierowanie pojazdem bez uprawnień

Osobie, która kieruje pojazdem bez ważnych uprawnień, grozi kara w wysokości od 1 500 zł do 30 000 zł. W takim przypadku sąd może także orzec zakaz prowadzenia od 6 miesięcy do 3 lat. Co ważne, dotyczy to nie tylko przypadków wsiadania za kółko bez ukończenia kursu i zdania egzaminu. Taka kara grozi również osobom prowadzącym pojazdy, których nie obejmuje ich kategoria prawa jazdy. Najlepiej obrazuje to poniższy przykład:

Pan Marek, 30-letni mieszkaniec Mielca, ma prawo jazdy kategorii A1 oraz B. Jego kolega kupił motocykl o pojemności silnika 600 cm3. Pan Marek wybrał się nim na krótką wycieczkę, w trakcie której został zatrzymany do kontroli przez funkcjonariuszy Policji. Ze względu na brak odpowiednich uprawnień, grozi mu mandat oraz zakaz prowadzenia pojazdów.

Prowadzenie pojazdu po zatrzymaniu prawa jazdy lub cofnięciu uprawnień

Zatrzymanie prawa jazdy jest środkiem stosowanym przez funkcjonariuszy podczas kontroli drogowej. Powodem takiej decyzji może być m.in.:

• przekroczenie dopuszczalnego limitu punktów karnych,
• przekroczenie prędkości o więcej niż 50 km/h w terenie zabudowanym,
• przewożenie większej liczby pasażerów niż dopuszczalny limit.

Kierowca, który ma zatrzymane prawo jazdy, nie może wsiadać w określonym czasie za kółko. Jeśli złamie ten zakaz, to musi liczyć się z możliwością przedłużenia kary na kolejny okres, a także grzywną w wysokości od 1 500 do 30 000 zł, ograniczeniem lub pozbawieniem wolności na okres do 2 lat, a w wyjątkowych sytuacjach także utratą uprawnień.

A jaka kara jest przewidziana za jazdę mimo cofnięcia uprawnień? Taki kierowca może trafić za kratki na okres do 2 lat. Z kolei kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do nawet 5 lat grozi za złamanie sądowego zakazu prowadzenia pojazdów. Sąd może także orzec o 15-letnim zakazie prowadzenia pojazdów.

Więcej cennych informacji na temat jazdy bez prawa jazdy znajdziesz w artykule: https://rankomat.pl/samochod/jazda-bez-prawa-jazdy.

Spowodowanie kolizji lub wypadku przez kierowcę bez uprawnień – co musisz wiedzieć?

Każdy, kto prowadzi pojazd mechaniczny mimo braku uprawnień, musi liczyć się nie tylko z możliwością otrzymania mandatu czy kary ograniczenia lub pozbawienia wolności. Należy mieć także na uwadze możliwość bycia pociągniętym do odpowiedzialności za spowodowanie szkody w wyniku wypadku czy kolizji.

W takiej sytuacji zostaną one pokryte przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Organ ten ma jednak prawo zwrócić się do sprawcy zdarzenia z roszczeniem regresowym. Kierowca prowadzący bez uprawnień będzie zobowiązany do zwrotu wypłaconego odszkodowania, które może być bardzo wysokie.

Prowadzenie pojazdu bez prawa jazdy jest wykroczeniem lub przestępstwem. Zmiany w przepisach o ruchu drogowym zniosły obowiązek przewożenia ze sobą dokumentu potwierdzającego uprawnienia. Dotyczy to jednak wyłącznie obywateli Polski podróżujących po kraju. Jeśli planujesz wyjazd poza granice państwa, pamiętaj o tym, aby zabrać ze sobą nie tylko prawo jazdy, ale również ważną polisę OC i dowód rejestracyjny.