Już krótki research dotyczący wyposażenia gabinetów stomatologicznych sprawia, że wyraźnie widać, że jednym z najważniejszych urządzeń używanych przez stomatologów są różnego rodzaju kompresory powietrza. Odpowiedni kompresor współcześnie podstawową jednostką napędową wielu stosowanych w gabinecie urządzeń. Czym jest kompresor stomatologiczny i do czego się go używa? Jakie stawia się wymagania odnośnie kompresorów stomatologicznych. Jakie są rodzaje kompresorów i jakich warunków wymagają do pracy?
Kompresor stomatologiczny to inaczej stomatologiczna sprężarka powietrza. Jej zadaniem jest wytworzenie powietrza o określonym, odpowiednio dużym ciśnieniu. Ciśnienie wytwarzane przez kompresom mieści się zazwyczaj w granicach pomiędzy pięć a osiem bar. Wydajność kompresora mierzy się w ilości litrów sprężonego powietrza, która może być przez niego wytwarzana w czasie jednej minuty. To jaka wydajność jest potrzebna zależy przede wszystkim od urządzenia, jakie jest przez kompresor zasilane. Najpopularniejsze urządzenia wymagają wydajności rzędu sześćdziesięciu litrów sprężonego powietrza na minutę pracy. Urządzenia sprężające powietrze różnią się między sobą nie tylko wydajnością, ale również wielkością. Różnica polega przede wszystkim na wielkości zbiornika na powietrze. Może ona wynosić kilka, do nawet kilkudziesięciu litrów. Największe kompresory (dwustanowiskowa) mają możliwość jednoczesnego podłączenia dwóch zasilanych przez nie urządzeń.
Kompresory mogą się więc między sobą różnić:
a także:
Podstawowym zadaniem kompresora jest napędzanie unitu stomatologicznego. Czym zatem jest stomatologiczny unit. Powiedzieć, że unit to po prostu stomatologiczny fotel byłoby zbyt dużym uproszczeniem. Unit stomatologiczny to fotel zintegrowany z praktycznie wszystkimi podstawowymi urządzeniami stosowanymi w gabinecie.
Oprócz samego fotela, którego głównym zadaniem jest umożliwienie lekarzowi jak najwygodniejszego dostępu do zębów pacjenta, w skład unitu wchodzi jeszcze:
Różne urządzenia będące częścią unitu zasilane są energią elektryczną, bądź właśnie sprężonym powietrzem.
Najważniejszym narzędziem stomatologicznym zasilanym przez sprężone powietrze jest wiertarka. Choć dziś wydaje się to oczywiste historia tego urządzenia nie jest wcale łatwa. Pierwsze zabiegi dentystyczne z wykorzystaniem wiertła sięgają czasów starożytnych, aczkolwiek współczesna stomatologia zaczęła się na dobre rozwijać w wieku dziewiętnastym. Z upływem czasu pojawiały się coraz nowocześniejsze urządzenia, a ich konstruktorzy i stomatolodzy zauważyli, że skuteczność jest wprost proporcjonalna do szybkości obrotów. Ból odczuwany przez pacjenta z kolei ze zwiększeniem szybkości zmniejsza się. Początkowo wiertarki wykorzystywały coraz nowocześniejsze silniki elektryczne. Pozwalały one na osiągnięcie ilości obrotów wynoszącej nawet kilkadziesiąt tysięcy na minutę. W latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku skonstruowano pierwsze urządzenia zasilane turbiną pneumatyczną. Współczesne wiertarki osiągają dzięki niej prędkość kilkuset obrotów na minutę. W połączeniu z systemami chłodzenia wiertła znacznie zmniejszają ból odczuwany przez pacjenta i zwiększają precyzję pracy lekarza. Sprężone powietrze wykorzystywane jest również w niektórych gabinetach do napędzania urządzeń ssących, używanych do odciągania nadmiaru płynów z ust pacjenta podczas zabiegów.
Nowoczesne turbiny pneumatyczne, które zasilają dentystyczne wiertarki to niezwykle precyzyjne i delikatne urządzenia. W niewielkim urządzeniu osiągana jest ogromna prędkość dochodząca do ośmiuset tysięcy obrotów na minutę, a więc ponad tysiąca trzystu obrotów na sekundę. Nic więc dziwnego, że powietrze zasilające turbinę musi spełniać konkretne wymagania. Przede wszystkim musi cechować się bardzo wysokim poziomem czystości – wszelkie zanieczyszczenia nieodwracalnie zniszczyłyby urządzenie. Dlatego właśnie stomatologiczne sprężarki (używane przez Allecou Dent) wyposażone są w bardzo wydajne filtry wyłapujące nawet najmniejsze ilości zanieczyszczeń z powietrza.
Sprężone powietrze jest również wykorzystywane do zasilania niektórych typów urządzeń ssących. Ssaki powietrzne służą do odprowadzania z ust pacjenta podczas zabiegów nadmiaru śliny, krwi, czy innych płynów, które mogą być tam obecne, a które przeszkadzają stomatologowi w wykonywaniu pracy. Jak pokazuje doświadczenie urządzenia ssące zasilane sprężonym powietrzem cechują się relatywnie niewielką wydajnością, przy jednoczesnym bardzo wysokim obciążeniu dla sprężarki. Współcześnie w wielu gabinetów wybiera się raczej osobne pompy ssące. Takie rozwiązanie, mimo że zdecydowanie bardziej kosztowne, oraz często wymaga wygospodarowania osobnego pomieszczenia na pompę, stanowi odciążenie dla sprężarki i pozwala na znacznie wydajniejsze odciąganie płynów.
Współcześnie w stomatologii używa się wyłącznie kompresorów bezolejowych. Tego rodzaju, nowoczesne urządzenia cechują się cichszą pracą, a także wysoką jakością i czystością sprężanego powietrza. Istotna jest również wydajność, która musi być tym większa, im szybsze i mocniejsze stają się napędzane przez sprężone powietrze urządzenia. Dawniej korzystano ze sprężarek olejowych, których jakość była jednak niższa. Współcześnie używane urządzenia różnią się przede wszystkim wydajnością i wielkością zbiorników. Warto pamiętać, że sprężarki duże, dwustanowiskowe wymagają najczęściej do źródła napięcia o wysokości 400 V, czyli tak zwanej siły. Sprężarki jednostanowiskowe działają zwykle pod standardowym napięciem 230 V.
Mimo że współczesne kompresory wytwarzają zdecydowanie mniejszy hałas niż dawniejsze modele, jego poziom jest w dalszym ciągu uciążliwy, zwłaszcza że urządzenie pracuje długo i włącza się często, a więc osoby przebywające w gabinecie narażone są na hałas przez długi czas. Producenci sprężarek oferując coraz nowocześniejsze rozwiązania konstrukcyjne, jak na przykład dźwiękochłonne obudowy, które wydatnie zmniejszają głośność pracy urządzenia. Wielu stomatologów decyduje się jednak na umieszczenie sprężarki w osobnym pomieszczeniu, dzięki czemu hałas zostaje całkowicie wyeliminowany. Ma to znaczenie zwłaszcza w gabinetach stomatologicznych, w których wykonywane zabiegi wiążą się z dużym stresem pacjentów, a dodatkowy hałas negatywnie wpływa na przebieg leczenia.
Wsparcie merytoryczne: Arbatech
