Jest nowa książka o losach mieleckiego żołnierza konspiracji powojennej

Po latach opisanie historii konspiracji niepodległościowej w regionie Mielca zostało dopełnione. Stało się to za sprawą nowej książki dr. Mirosława Surdeja z rzeszowskiego IPN, który pochylił się nad losami Aleksandra Rusina ps. „Rusal”.

Dr Mirosław Surdej z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Rzeszowie od lat zajmuje się historią powojenną regionu powiatu mieleckiego. Jest m.in. autorem książki opisującej losy oddziału partyzanckiego Wojciecha Lisa w latach 1941-1948. Publikacja ta ukazała się jednak jeszcze w 2009 roku. Teraz na rynek wchodzi dopełnienie opisu konspiracji powojennej - przedstawienie losów Aleksandra Rusina ps. „Rusal” - dowódcy oddziału partyzanckiego z II wojny światowej, żołnierza AK i WiN.

- Upraszczając, historię konspiracji zbrojnej w regionie, którym się zajmuje, czyli w powiecie mieleckim, można sprowadzić do dwóch oddziałów. Były one niezależne i nieafiliowane. Kiedy opisałem oddział Wojciecha Lisa to chciałem domknąć ten temat i dlatego postanowiłem dokończyć książkę o Aleksandrze Rusinie - przyznaje Mirosław Sudej, autor najnowszej publikacji IPN-u. 

Okazuje się jednak, że jest także drugi powód napisania tej książki - bardzo osobisty. Surdej na postać Rusina wpadł jeszcze jako dziecko wychowując się bardzo blisko domu rodzinnego Aleksandra Rusina. - W wieku 10 lat po raz pierwszy zobaczyłem pana Rusina. Mój dziadek zabrał mnie (do niego - red.) na przejażdżkę motocyklem - opowiedział w rozmowie  z Paweł Dudkiewiczem z Polskiego Radia 24.

Surdej przyznał, że zapadł mu w pamięci moment, w którym jego dziadek powiedział do Rusina, czy pamięta, jak leżąc na wzgórzu oglądali ruskie czołgi? - Wiedziałem wtedy, że mój dziadek w październiku ‘45 roku wrócił do Polski z obozu przesiedleńców, bo był pracownikiem przymusowym III Rzeszy. Wtedy zadałem sobie pytanie, po co oni w październiku ‘45 roku oglądali przez lornetki czołgi? Przecież to był sojusznik... To była taka pierwsza iskra, że w historii, której jesteśmy uczeni, coś nie gra – przyznał autor książki.

IPN opublikował nagranie z dyskusji o książce. Całe nagranie można obejrzeć w serwisie YouTube:

Najnowsza publikacja Mirosława Surdeja przedstawia losy Aleksandra Rusina ps. „Rusal”, żołnierza wojny obronnej 1939 r., Armii Krajowej i antykomunistycznej konspiracji niepodległościowej.

W czasie II wojny światowej Aleksander Rusin był dowódcą grupy dywersyjnej AK w Obwodzie AK Mielec, w 1944 r. uczestniczył w akcji „Burza”, później dowodził niewielkim oddziałem partyzanckim działającym w Puszczy Sandomierskiej. W 1947 r. ujawnił się w czasie amnestii i rozwiązał oddział. Represjonowany, ukrywał się indywidualnie aż do 1956 r. Inwigilowany do lat osiemdziesiątych, doczekał upadku PRL. Był najdłużej żyjącym dowódcą antykomunistycznego oddziału partyzanckiego na Rzeszowszczyźnie. Jest kawalerem Krzyża Virtuti Militari i Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski.